Page 186 - Felsefe - 10 | Beceri Temelli

FELSEFE 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Etkinlik: Felsefe ile Düşünmek 5. Etkinlik: Benim Adım…
1. a. Birçok filozofun hayatına dair ilginç hikâyeler bulunmaktadır.
a. “Düşünen Adam” heykeli, felsefeyi temsil eden bir nesne olarak Örneğin Thales’in yıldızları gözlemlerken kuyuya düşmesi, İbni
da değerlendirilebilir. Derin düşünce eyleminin simgesel anlatı- Sina’nın küçük yaşlarda o çağın tüm ilimlerini öğrenmiş olması,
mıdır. Kant’ın her gün aynı dakiklikte yürüyüşe çıkması, Sartre’ın Nobel
Edebiyat Ödülü,nü reddetmesi gibi. Bununla birlikte her filozu o
b. “İnsanı insan yapan nedir?” Antik Çağ filozoflarınca sorulmaya filozof yapan özgün düşünceleri bulunmaktadır.
başlanmış bir sorudur. İnsanın özü, ayırıcı niteliği düşünüyor
olmasıdır. “Düşünen Adam” heykeli de insanın özüne, düşünüyor b. Filozofların en önemli ortak yönleri anlama ve açıklama çaba-
olmasına bir vurgudur. larıdır. Her biri kendinden önceki filozofların düşünceleri ile
hesaplaşmış ve kendilerine ait birer felsefe ortaya koymuşlardır.
c. Düşünüyor olmak ona farklı bir var olma, çeşitli alanlarda bilgi
üretme, sanat ürünleri ortaya koyma, etik ve değerler bilgisiyle c. Bazı filozoflar hayat hikâyeleri ile, birçoğu da düşünceleri ile
eğitilebilme olanağı sunar. İnsanın düşünen canlı olmasının anla- insanları etkiler. Filozofların insanın varoluşuna, hayata, evrene
mı budur. “Düşünen Adam” heykeli bir sanat eseri olarak insanın dair ortaya koydukları düşünceler insanları etkilemektedir.
bu farklı ürünlerine bir örnek teşkil eder.

2. Düşünmenin niteliğini artırmak ancak düşünme üzerine düşün- 7. Etkinlik: Felsefenin Ortaya Çıkışı
mekle, bir üst düşünme ile mümkün olabilir. Bu da en iyi şekilde
felsefi eğitimle, iyi bir düşünce eğitimiyle gerçekleşir. 1.
a. Filozofların bireysel, akılcı, eleştirel ve tutarlı bir düşünümü
3. “Bir şey nasıl yapılmışsa öyle düşünülmüştür.’’ sözü, insanın kendine ilke edinmeleri
kuram-eylem varlığı olduğuna; hem düşünen, fikir üreten hem Doğayı anlamak için insan aklına uyabilecek ve gözlemle destek-
de onları pratikte uygulayan olduğuna dikkat çeker. Düşünmenin lenebilecek birtakım akıl yürütmelerde bulunmaları
önemi ve gerekliliği insanın sadece düşünen, teori üreten varlık Mitsel düşünceden evreni bir bütün olarak ele alma kavrayışını
olmakla kalmayıp düşündüklerini de yapan bir varlık olmasından miras almaları ve bu evrenin akla uygun bir açıklaması olması
kaynaklanmaktadır. Kısacası yeryüzünde ne yapılmışsa önce gerektiğini düşünmeleri
düşünülmüş demektir. b. İnsanın bilim, felsefe, sanat, din gibi tüm etkinliklerinde
toplumsal etkiler görülmektedir. Dünyamızda bugün, bilim ve
teknolojiyi destekleyen ülkelerde gelişmenin görüldüğü çok
açıktır. Felsefenin gelişmesi için de toplumun bazı özellikleri
4. Etkinlik: Felsefenin Anlamı
taşıması gerekmektedir. Farklı düşüncelere yönelik esnek tutum
a. Söyleşide felsefe teriminin günlük yaşamda farklı anlamlarda bu gelişmenin önemli unsurlarındandır.
kullanılmasının sebepleri; c. Mitler, hayatı açıklamak için ortaya konulan olağanüstü açık-
* İnsanlara karmaşık gelmesi, lamalardır. Bu açıklamaların doğanın açıklanmasında yetersiz
* Benim görüşüm, benim hayat anlayışım anlamına gelebilmesi, kalmasından dolayı akıl ön plana çıkmış ve buradan da felsefe
* Ayrıntılı cevaplar ya da boş sözler olarak nitelendirilmesi, doğmuştur.
* Toplumların kültürel değeri, dünya görüşü olarak da anlaşıla-
bilmesi, 2. Bilim ve sanat tarihin neredeyse tüm topluluklarında belirli
* Felsefenin terim anlamı tam olarak bilinmemesi olarak sıra- ölçülerde var olmuştur. Ancak felsefenin ortaya çıkışı bilim ve
lanmaktadır. sanattan daha farklı unsurları gerektirmiştir. Bu ayrımdan dolayı
b. Yunanca “bilgelik sevgisi” (bilgelik dostu) anlamına gelen felsefe felsefeye dair tüm anlatımların başında felsefenin doğuşu yer
(philosophia), sevmek (philia) ve bilgelik (sophia) sözcüklerinin almaktadır.
birleşiminden türemiştir.
c. Sofistler, para karşılığı bilgi satanlardır. Onların belirgin bir 8. Etkinlik: Merak Ediyorum
doğruları yoktur. Sofoslar, bilge kişiler yaşayışları ile örnektir.
Philosofos, ne her şeyi bilen bir bilgedir ne de sofistler gibi hiçbir 1. ARAMA SEVGİSİ
bilginin olmadığını düşünür. Demokritos (Demokritos) sofrasına gelen incirleri yerken bir
ç. * Arayandır. bal kokusu almış ve hemen bir araştırmadır başlamış kafasında
(sorgulama), o güne dek incirlerinden almadığı bu koku nerden
* Hikmeti seven, peşinden koşandır. gelebilir diye…( merak etme) Merakını gidermek için kalkmış
* Sorgulayandır. sofradan, incirlerin toplandığı yeri görmeye gitmek istemiş.
* Bulan, yeniden arayandır. (sistemli olma)
d. Benim bakış açım, ilkelerim, dünya görüşüm anlamında kullanıl- Sofradan niçin kalktığını duyan hizmetçi kadın gülmüş: Boşuna
maktadır. zaman kaybetmeyin, demiş, incirleri bal çanağına koymuştum
e. Bu değerlendirme öğretmen eşliğinde tartışma usulü kullanılarak toplarken. (rasyonel olma) Demokritos’un canı sıkılmış bu araş-
cevaplanacaktır. tırma fırsatını kaçırdığı, bir merak konusu elinden alındığı için.
Hadi be sen de, demiş hizmetçi kadına, keyfimi kaçırdın ama ben
yine de bal kokusu incirde kendiliğinden varmış gibi nedenini
araştıracağım.( eleştirel düşünme) Böyle demiş ve yanlış, kendi
varsaydığı bir etkiye doğru nedenler bulmaktan geri kalmamış.
(tutarlı olma) Ünlü ve büyük bir filozofun bu hikâyesi, sonunda
bir kazanç umudu olmaksızın bizi seve seve bir şeylerin ardına
düşüren araştırma tutkumuzu apaçık anlatıyor. (yığılımlı ilerle-
me) Plutarkhos’un (Putarkos) anlattığı buna benzer bir örnekte
de adamın biri arama zevkini yitirmemek için kuşkulandığı ger-
çeğin kendisine söylenmesini istemez. (şüphe duyma) Kana kana

184