Page 188 - Felsefe - 10 | Beceri Temelli

FELSEFE 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

11. Etkinlik: Sorunun İçindeki Şaşma 12. Etkinlik: Felsefe Sorusunun Özellikleri
a. Felsefi düşünce sürekli bir arayış hâli ile her şeyin sorgulanmasını
içerir. Felsefi bir soruya yönelik ne kadar cevap olursa olsun yeni Sorular Felsefe Felsefe Sorusunun Ka-
bul Edilme Gerekçesi
Sorusu
cevaplar ortaya çıkabilmektedir. İnsanlar soru sormayı bıraktık-
larında ya da her şeyi olduğu gibi kabul ettiklerinde, yeni hiçbir İklim dengesinin insanın mutlu-
şeyin olmadığını düşündüklerinde felsefe biter. Felsefi sorularda- luğu üzerindeki etkisi nedir?
ki şaşma hayret etmenin ve sürekli bir sorgulamanın sonucudur. DNA’mızı hastalıkları yok ede-
cek şekilde değiştirebilir miyiz?
b. Bireyin davranışlarının iyi olup
Nesne, Durum, Olgu Nedir? Anlamı Nedir? olmadığını belirleyen ölçütler X Genel bir ilkeye ulaşma çabası
nelerdir? içermesi
Su Kutsal kitaplara göre evren
nasıl yaratılmıştır?
İnsan
Gezegenler arasındaki mesafe-
yi ölçmek mümkün müdür?
Toplum
Yapay zekâ suç işlediğinde X Geleceğe dair öngörülü bir
sorumlusu kim olacak? yaklaşım içermesi
Özgürlük
Türk romancılığının temel ka-
rakteristiğini belirleyen unsurlar
Su, kimyasal olarak iki hidrojen ve bir oksijen molekülünün bir nelerdir?
araya gelmesi ile oluşan maddedir. Suyun anlamı ise farklı alan Evrendeki bu düzenin ve amaç- X Genel bir ilkeye ulaşma çabası
ve kültürlere göre değişiklik gösterir. İlk filozof olarak kabul lılığın kaynağı ne olabilir? içermesi
edilen Thales için her şeyin temelinde olan şey arkhedir. Hayatı Özgür bir irademiz var mı? X İnsanın temel özelliğine yönelik
var eden anlamıdır. soru olması
İnsan biyolojik bir varlıktır. Anlamı ise tüm tarih, sanat, bilim, Genetik çalışmalarla çocuğun
din, felsefe vb. olarak özetlenebilir. Kendi ve düşünebildiği her cinsiyetine önceden müdahale X Ahlaki bir seçimin sorgulanması
edilmesine izin verilmeli mi?
şeyi sorgulayan, anlamları oluşturandır.
Toplum tarihsel gelişme içinde aynı toprak parçası üzerinde İnsanların birbirleriyle ve do- X Genel bir ilkeye ulaşma çabası
ğayla olan ilişkilerinde geçerli
birlikte yaşayan ve ortak bir uygarlığı olan, yaşamlarını sür- olan evrensel bir ahlak yasası içermesi
var mıdır?
dürmek, birçok temel çıkarlarını gerçekleştirmek için iş birliği
yapan insanların tümü olarak tarif edilir. Toplumun anlamı ise Benlik nedir?
insanın kendini gerçekleştirdiği yer olmasından gelir.
Özgürlük herhangi bir koşulla sınırlanmama, zorlamaya ve
kısıtlamaya bağlı olmaksızın düşünme ve davranma durumu 13. Etkinlik: Kendini Bil
olarak tarif edilebilir. Özgürlüğün anlamı ise kişiden kişiye 1.
değişebilir.
Felsefi olmayan “nedir”li sorular açıklama oluşturmak içindir. a. “Bilgi ne içindir?”, “Bilgi her şeyden önce insanın kendini tanı-
Günlük hayatın ve bilimin soruları böyledir. “Anlamı nedir?” masına katkı sağlamalıdır.” gibi olası cevaplar kabul edilebilir.
sorusu ise anlamaya, anlamlandırmaya, yorumlamaya dönük- b. Kişinin sahip olduğu bilgi onu kendisine yaklaştırmıyor, ken-
tür. dini bilmesini sağlamıyorsa o kişi bilgi teknisyenidir. Oysa bilgi
öncelikle insanı kendine yaklaştırmalı, kendini bilmesine aracı
olmalıdır. O zaman ancak bilgelik yolunda demektir. Keza bilge
olmak bilgili olmaktan başka bir şeydir. Bilgelik, bilgisiz olmaz
elbet ancak tek başına bilgi asla insanı bilge yapmaz. Bilgelik
bir bakıma hem bilme hem de doğru olanı yapmadır. Bilgi,
gerçeklerin ve bilginin birikmesidir. Bilgelik, bilgi ve deneyim-
lerin, kişinin ilişki anlayışını ve yaşamın anlamını derinleştiren
kavrayışların sentezidir. Başka bir deyişle bilgi bir araçtır ve
bilgelik, aracın kullanıldığı zanaattır.
c. Çoğu insan herkesten önce kendi kendisine kapalıdır, kendisine
açılmaktan korkar. Çünkü kendisiyle yüzleşmek istemez, aksi
hâlde kendisine verdiği değeri ve önemi yitirebileceğinden çeki-
nir. Oysa insan, kendisini olduğu gibi görebilecek nesne yapmak
için kendisiyle arada hiçbir örtü olmaksızın yüzleşebilmelidir.
Yüzleşme bir karşılaşmadır, insanın kendisiyle karşılaşması.
Ona kendisini gösterecek ayna ise yapıp ettikleridir. Yapıp
ettiklerine bakarak insan kendisini görmüş olur. Ziya Paşa’nın
şu dizeleri örnek olarak verilebilir: “Âyinesi iştir kişinin lâfa
bakılmaz./Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde.”

2. Felsefe, kendilerine “Ben kimim?” sorusunu soran ve var olan
şeylerin anlamıyla derinden ilgilenen insanların üstlendikleri
bir etkinliktir. Felsefeye özgü derin düşünme aynı zamanda
insanın kendi kendisini de düşünme konusu yapar. Ne yapı-
yorum, ne düşünüyorum? Yanlış olan nerede, nerede kendi
kendimle uyum içindeyim? Kendi kendimle ilgili yargılarım
neler? Kendimi yönlendirmek istediğim temel ilkeleri ararım.
Yaşadığımız süre içinde ne yapmak gerektiği üzerinde derin
düşünmeye başlarız. Düşünmek ise insan olmanın başlangı-

186