Page 171 - Fizik - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 10

CEVAP ANAHTARLARI
5 Cevaplar öğrenciye göre değişiklik gösterebilir. Muhtemel 3 Deneyde su yerine sıvı sabun kullanıldığı zaman bardağa dol-
cevap şöyledir: Tam yansıma olayının kullanıldığı fiber optik durulan sıvı miktarında azalma olduğu için sıvı derinliği de
teknolojisi hızlı iletişim ve güvenli veri iletimi sağlayan önemli azalmıştır.
bir kullanım alanıdır. 4 Bardağa olan uzaklık arttırılmış olsaydı madenî paranın görül-
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bkz. MEB Ortaoğretim Fizik 10 Ders meye başlandığı andaki sıvı derinliği öncekine göre daha fazla
Kitabı, sayfa 226-232. olurdu.
Etkinlik No.: 72 5 Cevaplar öğrenciye göre değişiklik gösterebilir. Muhtemel ce-
1 Öğrencinin elde ettiği verilere göre çizimler değişiklik göstere- vap şöyledir:
bilir. Örnek çizim aşağıdaki gibidir: Akvaryumun içindeki balıkların çok daha yakında görünmesi,
havuzun derinliğinin olduğundan daha az görünmesi, su dolu
Gözlemci havuzun içinden havuz dışındaki cisme bakan gözlemcinin
cismi olduğundan daha uzakta görmesi vb. olaylar cisimlerin
görünür derinliği ile ilgi örneklerdir.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bkz. MEB Ortaoğretim Fizik 10 Ders
Kitabı, sayfa 233-235.

Etkinlik No.: 73
1 Hava ortamından bakılan kaplardaki ortamın kırılma indisi
arttıkça cisim, sıvı yüzeyine daha fazla yaklaşmış gibi görülür.
Bu nedenle cisimlerin görünür yükseklikleri arasındaki ilişki
h > h > h olur.
1 2 3
2 Sıvıların gerçek derinlikleri arasında h > h > h büyüklük iliş-
1
3
2
kisi olur.
3 Teleskop ile Ay gözlemi yapan kişi Ay’ı gerçek yerinde göz-
lemleyemez. Bunun nedenlerinden biri gözlem yapan kişinin
Yüzey normali
h su = 2,2 cm ci kırılma indisi büyük ortamdan kırılma indisi küçük orta-
atmosfer ortamında, Ay’ın ise boşlukta bulunmasıdır. Gözlem-
h bardak = 9 cm kullanılan teleskoptaki saydam maddelerdir. Ay’dan gelen ışık
ma bakmaktadır. Ayrıca bir diğer neden de gözlem sırasında
ışınları hem atmosferden hem de bu saydam maddelerden ge-
çerken kırılmaya uğrar. Gözlemci, kırılma sonucu gözüne ge-
len ışığın doğrultusunda Ay’ı gözlemleyecektir. Bu nedenle Ay
gerçek yerinde gözlenmez ancak bu görünür uzaklık, Dünya
ile Ay arasındaki mesafe dikkate alındığında önemsenmeyecek
2r = 8 cm d = 34,5 cm boyuttadır.
2 Öğrencinin elde ettiği verilere göre çizimler değişiklik göstere- 4 Balıklar tuzlu suda, yolcu ise denizaltının içindeki hava orta-
bilir. Örnek çizim aşağıdaki gibidir: mındadır. Ayrıca denizaltının seyir pencereleri yüksek basınca
dayanabilen oldukça kalın camlardan yapılmıştır. Hem balık-
Gözlemci ların ve yolcunun bulunduğu ortamlar arasındaki kırılma in-
disi farkı hem de bunları ayıran cam ortamının varlığı balık-
ların gerçek yerlerinde algılanmasını engelleyen faktörlerdir.
Balıklardan yansıyan ışın önce tuzlu sudan cama, ardından
camdan havaya geçerken iki kez kırılacak ve yolcunun gözü-
ne ulaşacaktır. Yolcu da tropikal balıkları gözüne gelen bu ışın
doğrultusunda görecektir.
5 Normal su ve deniz suyu ile dolu akvaryumlara normale yakın
doğrultuda bakan gözlemci akvaryum tabanında bulunan taş-
ları aynı uzaklıklarda göremez. Çünkü deniz suyunun kırılma
indisi tatlı sudan daha büyüktür. Bu nedenle deniz suyu dolu
olan akvaryumun tabanındaki taşlar, tatlı su dolu akvaryumun
tabanındaki taşlardan daha yakın görünecektir.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bkz. MEB Ortaoğretim Fizik 10 Ders
Kitabı, sayfa 233-235.
h sıvı sabun = 0,5 cm Yüzey normali h bardak = 9 cm 1. Yönerge Asal eksen
Etkinlik No.: 74

1

2r = 8 cm d = 34,5 cm
169