Page 144 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TARİH 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
4. Bir devletin varlığını sürdürebilmesi, bağımsızlığını sağlayabil- 4. Tımar sistemi; Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu gibi Türk-İs-
mesi ve güçlenebilmesi için askerî güç çok önemlidir. Osmanlı lam devletleri tarafından uygulanan ikta sitemi ile benzerlik
Devleti’nin savaşlarda büyük zaferler kazanması ve sınırlarını göstermektedir. İkta siteminde de devlete ait arazilerden elde
genişletmesi güçlü bir orduya sahip olmasıyla mümkün olmuş- edilen vergilerle memurların maaşı karşılanmış ve asker yetiş-
tur. Osmanlı Devleti’nin kurulduktan kısa bir süre sonra bir tirilmiştir. Cevap yoruma açıktır.
dünya gücü hâline gelmesinde disiplinli ve güçlü bir orduya
sahip olmasının önemli payı vardır. Günümüzde de bir devle- Etkinlik No.: 28
tin askerî açıdan güçlü olması gerek bölgesel gerek uluslararası 1. Osmanlı Devleti’nin ekonomisinde tarımsal faaliyetler büyük
alanda ona önemli bir üstünlük sağlar. bir öneme sahipti. Tımar sitemi, teknolojik gelişmeler olmadan
5. İlk Türk toplumlarında eli silah tutan herkes asker sayılmıştır. tarımsal üretimde büyük bir verimlilik sağlamıştır. Bu sistem ile
Bu yüzden Türkler için “ordu millet” tabiri kullanılmıştır. Os- toprak hiç boş kalmamış, sürekli işlenmiştir. Böylece hem top-
manlı Devleti’nin kuruluş sürecindeki asker toplama yöntemine rak işlenmiş hem de hazineye fazla yük olmadan asker yetiştiril-
baktığımızda da “ordu millet” anlayışının devam ettiği görül- miş ve memurların maaşı karşılanmıştır.
mektedir. Devletin ihtiyaçları doğrultusunda gerektiğinde eli 2. Sipahilere geçimlerini sağlayacak genişlikte toprak verilmiştir.
silah tutan herkes askere alınmıştır. Sipahiler ancak terfi ile daha fazla toprak sahibi olabilirdi. Sipa-
hi ile köylü arasındaki hak ve vazifeler kanunnamelerle belirlen-
Etkinlik No.: 26
miştir. Yapılan teftişlerle kanunlara uyulup uyulmadığı kontrol
1. Osmanlı Devleti’nin ilk düzenli birlikleri Orhan Bey dönemin- edilmiştir. Böylece Avrupa’daki feodal sistemden farklı olarak
de kurulmuştur. Bu tarihe kadar farklı muharip unsurlardan bir toprak aristokrasi sınıfının oluşması önlenmiştir.
oluşan birliklerle seferlere gidilmiştir. Bu birlikler arasındaki
en önemli güçlerden biri de Alplerdir. Alplerin Ertuğrul Gazi’ye 3. Tımar sisteminin bozulması eyalet ordusunu da olumsuz etkile-
bağlılıkları, birlik ve beraberlik içinde hareket etmeleri ve cesur yecektir. Eyalet ordusunun sayısının azalması ile devlet, orduda-
savaşçılar olmaları gibi özellikleri sayesinde başarılı bir fetih po- ki eksikliği maaşlı askerlerle gidermeye çalışacaktır. Bu durum
litikası takip edilmiştir. da devletin giderlerinin artmasına neden olacaktır.
2. Ertuğrul ve Osman Gazi’nin silah arkadaşları olan Akçakoca, 4. Divan-ı hümayunda çıkan bu karar; tımarların kişi mülkiye-
Abdurrahman Gazi, Hasan Alp, Konur Alp, Turgut Alp, Ay- tinde olmadığını, tımar sahibinin haksız uygulamaları ve halka
kut Alp, Gündüz Alp, Saltuk Alp, Köse Mihal, Samsa Çavuş ve zulmetmesi üzerine toprağının elinden alınabileceğini göster-
Kara Ali yaptıkları başarılı fetihlerle devletin kuruluş sürecinde mektedir.
önemli rol oynamışlardır. Aynı zamanda fethettikleri şehirlerin 5. 1.Çiftbozan, 2. Miriarazi, 3. Tımarlısipahi, 4. Kadı, 5. Reaya, 6.
idare ve imar işlerini de üstlenmişlerdir. Dirlik, 7. Cebelü, 8. İkta
3. İnegöl, Akyazı, Düzce, Bolu, Mudurnu, Kandıra, Samandıra, Etkinlik No.: 29
Aydos, Kara Çepiş, Alb/Ebe suyu hisarları, Köprühisar, Bursa.
4. Cesur, yiğit, kahraman, azimli, güvenilir, iyi silah kullanabilen 1. Devşirme sistemi sayesinde Osmanlı hâkimiyeti altındaki top-
kişiler olduklarını söyleyebiliriz. raklarda yaşayan gayrimüslim çocukları, aldıkları eğitim ve
yetenekleri doğrultusunda kapıkulu ordusunda veya devlet
Etkinlik No.: 27 yönetiminde görev almışlardır. Böylece köyünde eğitim görme
imkânı dahi olmayan çocuklar iyi mevkilere yükselebilmişler-
1. Tımar sistemi ile toprağın boş kalması engellenerek üretimde dir. Cevap yoruma açıktır.
süreklilik sağlanmış ve vergilerin düzenli bir şekilde toplanması
sağlanmıştır. Tımarlardan elde edilen vergilerle hazineye yük 2. Fatih sultan Mehmet, diğer padişahlar gibi başka bir Türk ailesi-
olmadan hem memurların maaşı karşılanmış hem de düzenli nin güçlenip Osmanoğullarına alternatif olmasını istemiyordu.
bir ordu oluşturulmuştur. Bu ordular bulundukları bölgelerde Bu yüzden devlet yönetimine devşirmeler getirilerek güçlü bir
güvenliği sağlayarak devletin otoritesini de sağlamışlardır. Ce- merkeziyetçilik sağlanmaya çalışılmıştır. Fatih dönemine kadar
vap yoruma açıktır. devlet yönetiminde etkili olan Müslüman ve Türk asıllı aileler,
zamanla devlet yönetiminden uzaklaştırılmıştır. Böylece nüfuz-
2. Osmanlı köylüsü, feodal düzende yaşayan köylüye göre daha lu Türk ailelerin gücü de kırılmıştır. Cevap yoruma açıktır.
özgürdü. Köylünün hakları yasalarla korunmaktaydı. Toprağı- Osmanlı Devleti’nin sınırlarının genişlemesi ile orduda ve ida-
nı boş bırakmayıp işlediği sürece o toprak elinden alınmazdı. 3. ri görevlerde görevlendirilecek insan kaynağı ihtiyacı artmıştır.
Sipahi, yasalarla belirlenen miktar dışında köylüden vergi top- Gayrimüslim çocukların devşirilip eğitilmesiyle bu insan kay-
layamazdı. Ayrıca sipahi köylünün güvenliğini sağlamakla gö- nağı ihtiyacı giderilmiştir. Ayrıca devşirme sistemi ile tamamen
revliydi. Tımar sisteminde tarım arazisi devlete aitti, köylü ise
toprağın tasarruf hakkına sahipti ancak toprağı satamaz veya padişaha bağlı asker ve idareciler yetiştirilmiştir. Cevap yoruma
açıktır.
başkasına devredemezdi. Feodalite sisteminde toprağın sahibi
senyördü. Bu yüzden köylüye kötü muamele etse de görevden 4. Mimar Sinan, devşirme sistemiyle İstanbul’a getirilmiş, iyi bir
alınması gibi bir durum söz konusu değildi. Serfler köle gibi eğitim almış ve mimarlık mesleğini öğrenmiştir. Eğer köyünde
toprak ile birlikte alınıp satılırdı. Senyör, topraktan kazanılan kalsaydı yaşamı büyük bir olasılıkla çocukluğu ve ilk gençlik yıl-
mahsulün tamamını alır, serfe sadece karnını doyuracak kada- larında olduğu gibi tarlada, bağda, bahçede toprak işleriyle uğ-
rını verirdi. raşarak geçecekti. Oysa devşirme sistemi sayesinde hem can ve
3. Osmanlı Devleti’nde merkeziyetçi bir devlet yapısı vardı. Top- gönülden sevdiği bir meslek sahibi olmuş hem de Türk ordusu-
rağın mülkiyeti devlete aitti. Tımar sahibi ile köylü arasındaki nun bir neferi olarak sefere gittiği memleketlerin abidelerinden
ve sanat eserlerinden görgü ve bilgisini artırmıştır.
ilişkiler kanunlar tarafından belirlenmişti. Tımar sahibi görevi-
ni yerine getirmediğinde ya da köylüye kötü davranması duru- 5. Sokolovik’i haklı bulurdum ve çocuğun devşirme memurlarına
munda görevinden alınırdı. Feodalite sisteminde ise feodaller verilmesini istemezdim. Çünkü çocuğun ailesinden uzak kala-
toprak üzerindeki her şeyde hak sahibiydiler. Topraklarını is- cak olmasından dolayı endişe duyardım. Yeşilce Mehmed Bey’in
tedikleri gibi kullanırlardı. Güçlü bir merkezi otorite bulunma- söylediklerini doğru bulurdum. Çocuğun geleceğini düşünerek
maktaydı. Kralların feodal beyleri azletme yetkisi yoktu. Cevap onun iyi bir yaşam sürmesi ve eğitim alabilmesi için devşirme
yoruma açıktır. memurlarıyla gitmesini isterdim. Cevap yoruma açıktır.

144