Page 145 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

CEVAP ANAHTARLARI
5. Ben o dönemde yaşayan bir düşünür olsaydım öncelikle İslam
Etkinlik No.: 30
dinini en iyi şekilde anlatmaya çalışırdım. Bunun yanı sıra hem
1. Muharip sınıf: Yeniçeriler, sipahiler, tımarlı sipahiler, topçular, dönemin toplumsal, siyasal ve ekonomik şartlarını dikkate ala-
silahların bakım ve tamirini yapan cebeciler, at ve diğer atların rak hem de farklı milletlerden ve inançlardan insanların bir
bakımını yapan seyisler. arada yaşadığını göz önünde bulundurarak adalet, dürüstlük,
Yardımcı sınıf: Orduda resmî yazışmaları yapan ve askerlerin saygı, dostluk gibi değerleri eserlerimde konu edinirdim. Cevap
çeşitli kayıtlarını tutan kâtip ve hacegân adı verilen bürokratlar, yoruma açıktır.
su taşıyan sakalar, aydınlanmayı sağlayan meşaleciler, yollardan
geçişi sağlayan köprücü ve kaldırımcılar, mimarlar, sağlık hiz- Etkinlik No.: 32
metleri veren cerrah ve tabipler, çadırcılar, ordunun bayrakları-
na bakan görevliler. 1. Ahilik teşkilatında doğruluk, cömertlik, saygı, yardımseverlik,
2. YENİÇERİLER TIMARLI SİPAHİLER kardeşlik, hoşgörü ön plandadır. Ahiler dinî ve ahlaki kuralla-
*Merkezde bulunur *Taşrada bulunur ra sıkı sıkıya bağlı olmuşlardır. Birlik, beraberlik, dayanışma ve
*Devşirme sistemi ile *Türk ve Müslümanlardan yardımlaşmayı sağlamışlardır. Üyelerini sanat ve meslek alanla-
oluşturulmuştur Devletin oluşur rında kendi öğretileri ve ilkelerine göre yetiştirmeye çalışmış; iş
*Maaşlı askerlerdir askerî *Tımar sistemi ile yerlerinde usta, kalfa ve çırak ilişkilerini düzenlemişlerdir.
*Yaya askerlerdir gücü geçimlerini sağlarlar
*Atlı askerlerdir 2. Ahi Evran hem ilmiyle hem de eserleriyle Anadolu’nun İslam-
laşmasına büyük katkılar sağlamıştır. Ahiler, Osmanlı Dev-
3. Devşirme sistemi ile Acemi Ocağına alınanlar çocuklar, burada leti’nin kuruluş döneminde Anadolu’nun en ücra köşelerine
eğitim gördükten sonra kabiliyetleri ve ordunun ihtiyacı doğ- kadar yayılarak Anadolu’daki halk arasında dayanışma ruhunu
rultusunda Yeniçeri Ocağına gönderilmişlerdir. aşılamışlar, bu bölgelerin Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağ-
4. Bu durum yeniçerilerin devlet yönetimi üzerinde güçlerinin lamışlardır.
arttığını göstermektedir.
5. Birinci haritaya bakıldığında Osmanlı Devleti’nin kuruluş dö- 3. Ahiliğin kardeşlik, barış, adalet, sevgi, saygı, güven, cömertlik
ve yardımseverlik gibi temel ilkeleri günümüzde de önemini
neminde sahip olduğu topraklar, Anadolu’nun kuzeybatı ucun- korumaya devam etmektedir. Esnaf ve sanatkârlar odaları, kal-
da küçük bir bölümden ibarettir. Etrafındaki diğer devlet ve falıktan ustalığa geçiş törenleri düzenlemekte; her yıl dürüst,
beyliklerden daha güçlü bir devlet olduğu anlaşılamamaktadır. çalışkan ve yardımsever esnaflar onurlandırılmaktadır. Esnaf
Oysa ikinci haritaya bakıldığında Asya, Avrupa ve Afrika kıta- Kefalet Kooperatifleri gibi kuruluşların faaliyetlerinin kökeni
larında toprakları olan, çok büyük sınırlara ulaşmış, güçlü bir Ahilik teşkilatına dayanmaktadır. Mesleki Eğitim Merkezleri,
Osmanlı Devleti görülmektedir. Bu durumun gerçekleşmesinde öğrencilerini ahilik kültüründen gelen usta-çırak ilişkisiyle ye-
güçlü ve disiplinli bir orduya sahip olmanın önemi büyüktür. tiştirmektedir.
Osmanlı Devleti, orduya büyük önem verdiği için küçük bir
beylikten dünya gücü hâline gelmiştir.
4. UNESCO 2020-2021 Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri kapsa-
Etkinlik No.: 31 mında düzenlenen bir etkinliğin haberini yapsaydım kullanaca-
ğım başlık “Elin, kapın, sofran açık olsun” olurdu. Ahi Evran’ın
1. Âlimler ve sûfîlerin sevgi, saygı, adalet, yardımseverlik, dürüst- bu sözü bence Ahilik öğretilerini ve ahlaki değerlerini anlatan
lük, toplumsal dayanışma, birlik ve beraberlik gibi değerleri ve tüm insanlığa hitap eden bir sözdür. Cevap yoruma açıktır.
yüceltmeleri sayesinde İslamiyet Anadolu’da hızla yayılmıştır.
Dönemin önde gelen âlim ve sûfîleri, dinî ve ilmi çalışmalar ya-
parak halkın İslamiyet’i yakından tanımasını ve benimsemesini Etkinlik No.: 33
sağlamışlardır. Bu düşünürlerin toplumun her kesiminden in-
sanları kucaklayan fikirleri, Anadolu’daki Türk-İslam birliğinin 1. Metinde Divan-ı Hümayunun en üst mahkeme olarak görev
zeminini oluşturmuştur. Cevap yoruma açıktır. yaptığından bahsedilmektedir. Bu durum Divan-ı Hümayunun
2. Evet, eserlerinden örnekler verilen Mevlana, Yunus Emre, Hacı yargı yetkisine sahip olduğunu kanıtlamaktadır.
Bektaş-ı Veli gibi toplumun değer verdiği şahsiyetlerin toplum
yaşamının kurallarının belirlenmesinde etkileri olduğunu dü- 2. Seyfiye sınıfı, yönetim ve askerlik işlerine bakmaktaydı. Diva-
şünüyorum. Bu düşünürler İslam dininin öğretileri doğrul- na Hümayuna katılan seyfiye sınıfı üyeleri sadrazam, kubbealtı
tusunda barış, sevgi, saygı, adalet, yardımlaşma gibi değerleri vezirleri, kaptan-ı derya ve yeniçeri ağasıydı. Bu üyelerin katıl-
Anadolu halklarına öğretmişler; halkın güven ve huzur içinde maması durumunda yönetim ve askerlik işleri de görüşüleme-
birlikte yaşamalarını sağlayacak öğütler vermişlerdir. Cevap Yo- yecekti. Ayrıca, Fatih döneminden itibaren Divan-ı Hümayun
ruma açıktır. sadrazam başkanlığında toplandığı için seyfiye sınıfı içerisinde
3. Adalet, doğruluk, eşitlik, kardeşlik, yardımseverlik, iyilik, bir- yer alan sadrazamın toplantıya katılmaması demek, divanın
lik beraberlik. Hem İslam dinini tanıtmak ve yaymak hem de toplanamaması demektir.
Anadolu’nun o dönemlerde içinde bulunduğu siyasi ve toplum-
sal karmaşa nedeniyle insanlara doğru yolu göstermek için bu 3. Padişah, kasr-ı adl bölümünden istediği zaman Divan-ı Hüma-
değerleri eserlerinde konu etmiş olabileceklerini düşünüyorum. yun toplantılarını izlemiştir. Böylece padişah toplantıya baş-
Cevap yoruma açıktır. kanlık etmeyi bırakmış olsa dahi toplantıda görüşülen konuları,
4. Evet, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî, Hacı Bektâş-ı Veli, Yunus konularla ilgili gelişmeleri ve Divan-ı Hümayun üyelerinin yet-
Emre, Hacı Bayrâm-ı Veli, Hoca Ahmet Yesevi’yi “çağını aşan kilerini nasıl kullandıklarını takip edebilmiştir.
şahsiyetler” olarak tanımlardım. Onların eserlerinde ele al- Ehl-i kalem (kalemiye) sınıfı içerisinde yer alan defterdar tara-
dıkları konular ve üzerinde durdukları dinî ve insani değerler 4. fından devletin mali durumu hakkında bilgi verilir.
günümüzde de geçerliliğini sürdürmektedir. Bu şahsiyetlerin
vefatlarının ardından yüzyıllar geçmesine rağmen fikirleri hâlâ
etkisini devam ettirmektedir. Cevap yoruma açıktır.

145