Page 840 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 353 Etkinlik No.: 356
1. Metinde yazın yaylaya çıkma, hayvancılıkla uğraşma, kaplıcala- 1. Evet, metinde verilen bilgiler, derslerde öğrendiğimiz bilgilerle
rın şifa vermesi, dilden dile süregelen doğum efsaneleri, inancın örtüşen doğru ve geçerli bilgilerdir. Coğrafya derslerimizde top-
önemi, suyun gücü ve bereketi gibi Türk kültür ve geleneğine ait rak erozyonunun yol açtığı zararları ve erozyonla mücadele için
ögeleri görüyoruz. Gezi yazılarında halkın inancı, kültürü, yaşa- ormanların önemini öğrendik. Biyoloji derslerimizde canlıların
yış tarzı önemli bir yere sahiptir. Gezi yazarları da halkın günde- ortak yaşam alanlarını ve yaşam döngülerini sürdürebilmeleri
lik hayat bilgilerine, geleneklerine, törenlerine kadar gözlemledi- için birbirleriyle nasıl uyum içinde yaşadıklarını öğrendik. Ce-
ği birçok kültürel unsuru eserine alır. Bu tarz ögeler gezi yazılarını vap yoruma açıktır.
zenginleştirir ve okurun dikkatini çeker. Anlatılan yörenin ve o
yöre insanının daha iyi tanınmasını sağlar. Cevap yoruma açıktır. 2. Yazarın konuyla ilgili bilgileri kişisel yorumlarını da katarak ak-
tarması, metinde verilmek istenen iletinin daha kolay ve iyi bir
2. Bir kadının bir saat içinde yirmi kız, yirmi erkek çocuk doğur- şekilde anlaşılmasını sağlamıştır. Yazarın yorumlarının metne
ması, kayalardan akan suyun sesinden insanın kulağını sağır anlam zenginliği kattığını, okuyucunun düşünce dünyasını ge-
olması, akan suyun kaybolması bugün bize gerçek dışı olaylar liştirdiğini ve metni keyifle okunan bir metin hâline dönüştürdü-
olarak gelmektedir. Metindeki anlatılan dönem düşünüldüğünde ğünü düşünüyorum. Cevap yoruma açıktır.
bu unsurlar okuyucuya inandırıcı gelebilir. Ayrıca bu tarz anla-
tımlar okuyucunun metne olan ilgisini ve merakını artırabilir. 3. Yaşadığım bölgede hiç orman bulunmuyor. Bölgemizin toprağı
Cevap yoruma açıktır. kıraç ve verimsiz bir topraktır. Her yağmur yağdığında toprak
erozyonu gerçekleşmekte ve tarlalarda derin çatlaklar oluşmak-
3. Bana göre olduğu gibi verilmelidir. Çünkü gezi yazılarında gezip tadır. Topraklarımızın verimini artırmak, erozyonla mücadele
görülen yerlerin siyasi, sosyal yapısı ile ilgili bilgiler, tarihî yerler ve edebilmek ve bölgemizdeki canlı çeşitliliğini zenginleştirmek
buralara ait gerçeklik; nesnel bir şekilde okuyucuyla paylaşılmalıdır. için ağaçlandırma çalışmalarının yapılması gerektiğini düşünü-
Bana göre olduğu gibi verilmemelidir. Çünkü yazar, okuyu- yorum. Bu bakımdan metinde yer alan bilgileri doğru, geçerli ve
cunun sıkılacağını düşündüğü ya da daha çok ilgisini çekmek tutarlı bilgiler olarak değerlendiriyorum. Cevap yoruma açıktır.
istediği bölümlere kendi yorumunu katar. Yazar gezi yazılarını
sadece bilgi veren tarihî, sosyolojik, felsefi vb. eserden ayırmak Etkinlik No.: 357
için izlenim, duygu ve düşüncelerini de yazısına aktarır. Cevap
yoruma açıktır. 1. Cümlelerde bir beğeni dile getirilmektedir. Macar mutfağının
çeşitliliği herhangi bir delil veya gerekçe gösterilmeden iddia
Etkinlik No.: 354 edilmekte, “aklın öteki yemeklerde kalması”yla durum izah edil-
mektedir. Dolaysıyla bu cümlelerde ortaya konan hükümlerin
1. Soru bireysel nitelikte olmakla birlikte metin bağlamında cevap- doğruluk değeri kişiye göre değişmektedir. Cevap yoruma açıktır.
landırılmalıdır. Metne mitolojik unsurların eklenmesi, anlatımın
etkileyiciliğini artırır. İşlenen konuyu içerik olarak destekleyecek 2. “bence” kelimesi metne bir öznellik katmakta, ortaya konan
nitelikteki mitolojik unsurlar metnin anlatımını zenginleştirir. düşünce sanatsal otoritelerin görüşlerine başvurulmadan ifade
Cevap yoruma açıktır. edilmektedir. “bence” ifadesi cümleyi kişiselleştirir. Cümlelere
bir görelilik anlamı katar. Yazar görüşlerini kanıtlama amacı güt-
2. Toplumsal tarihimizde ve gündelik yaşantımızda yardımlaşma mez, bütünüyle görüşlerini öznellik sınırları içinde ortaya koy-
duygusu oldukça önemli bir değerdir. Çocuğun bu tavrını, kültü- maktadır. Cevap yoruma açıktır.
rel kodlarımızdaki yardımlaşma duygusunu yansıttığı için olum-
lu buluyorum. Cevap yoruma açıktır. 3. Bir gezi metninde bilgi ve tespitlerin kanıtlama ve gerekçelen-
dirme endişesiyle ortaya konması anlatımı düşünce ağırlıklı
3. Tam anlamıyla bir genellemeye gidemesek de dostluk duygusu, kılar. Hâlbuki gezi türünde bu kaygılardan ziyade gezip görülen
birçok toplum ve milletin sanatını kültürel yaşantısını olumlu yerlerin okuyucunun ilgisini çekebilecek şekilde bir anlatımı
anlamda etkilemiştir. Dolayısıyla “dostluk” evrensel nitelikli bir amaçlanır. Bu nedenle yazar kanıtlayıcı ifadelerden kaçınmış,
kavram özelliği göstermektedir. Fakat her toplumda dostluk duy- okuyucuda bir merak ve istek uyandıracak şekilde anlatımını
gusu nicelik olarak aynı oranda yaşanamayabilir. Cevap yoruma kurgulamıştır. Cevap yoruma açıktır.
açıktır.
Etkinlik No.: 358
Etkinlik No.: 355
1. Yazar gezip gördüğü yeri eleştirel bir yaklaşımla okuyucuya ak-
1. Yazarın yorumlarından bağımsız salt bilgi vermeyi amaçlayan tarmış, Bodrum’un eski ve yeni hâlini kıyaslayarak eski Bod-
ifadeler, metnin güvenirliğini artırır. Aynı zamanda okuyucunun rum’a duyduğu özlemi dile getirmiştir. Görüşlerini desteklemek
metinde anlatılan mekâna dair bilgi sahibi olmasını sağlayabilir. için de yel değirmenlerinin ve taş evlerin yıkılarak yerlerine
Mekânın nesnel olarak tanıtılmasınına olanak vererek metnin tatil köylerinin yapıldığını, modernlik adı altında doğaya zarar
açıklayıcı yönünü geliştirir. Cevap yoruma açıktır. verildiğini, gece yarılarına kadar süren eğlencelerin rüzgârın ve
denizin sesini yok ettiğini, şiirsel köy isimlerinin değiştirildiğini
2. Yazar metinde yorumlarıyla edebî bir dil kullanarak kelimelere söylemiştir. Yazarın bu eleştirel üslubu, metnin anlatımının öz-
yeni anlamlar yükler. Böylece okuyucuya bir anlam zenginliği nelleşmesine neden olmuştur.
sunar. Metinde geçen bu yorumlar, gerçeği süsleyerek okuyucu-
nun zihninde anlatılanların canlanmasını sağlar, ayrıca hayal ve 2. Yazar, okuyucuyu yönlendirmiştir. Eski ve yeni Bodrum’u sürek-
düşünce dünyasını geliştirir. Cevap yoruma açıktır. li karşılaştırarak Bodrum’un değişiminden memnun olmadığını
dile getirmiştir. Bu durum okuyucuda anlatılan yere karşı bir ön
3. a) Paris’in en etkileyici mekânları sokaklarıdır. Bu kentin sokak- yargı oluşmasına neden olabilir.
larında beni etkileyen, gizemli bir şeyler olduğuna inanırım.
b) Paristeki metro istasyonları hareketliliğini hiçbir zaman yitir- 3. Dünya görüşleri, yaşları, cinsiyetleri, ilgi alanları ve zevkleri gez-
dikleri yerleri algılama ve aktarmada gezginlerin bakış açısını
mez ve her zaman sizi şaşırtmaya muktedirdir. Gece yarısın-
dan sonra daha da ilginç izlenimler elde edebilirsiniz. oluşturan unsurlardır. Örneğin genç bir gezgin, gezi yazısında
anlattığı yerin kültürel bölgelerine ya da eğlence mekânlarına
Cevap yoruma açıktır. daha çok yer verebilir. Cevap yoruma açıktır.

838