Page 837 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

CEVAP ANAHTARLARI

2. Gezi yazıları gezip görülen yerle ilgili bilgi vermesi bakımından çalışırdım. Sanatsal metinleri okumaktan hoşlanan hedef kitle-
nesnel metinlerdir. Ancak gezginler izlenimlerini aktarırken ye böylece ulaşabilirdim. Cevap yoruma açıktır.
gezdikleri yerlerin yapısı, doğası, tarihî dokusu, ilgi çekici yer-
leri, yemeği, kültürü vb. ile ilgili kendi düşüncelerini de oku- Etkinlik No.: 341
yucuyla paylaşır. “Manzara, bir ruh hâlidir.” sözünde de kişinin 1. a) Metnin hedef kitlesinin “genel okur” olması metin dilinin
gördüklerini ve izlenimlerini dile getirmede, bunları yorumla- herkes tarafından anlaşılır ve açık olmasını zorunlu kılmıştır.
mada bakış açısının, ilgi alanlarının, merakının etkili olduğu Metnin dili bu hedef kitleye göre düzenlenmiştir.
vurgulanmış. Bu nedenle gezi yazılarının oluşum sürecinde gez- b) Metinde bahsi geçen “meslek ve ilim çevresi” hedef kitle olmuş
ginin kendi kişisel görüşleri, ruh hâli gördüklerini anlatmakta
çok önemli bir faktördür. Cevap yoruma açıktır. olsaydı metnin dili buna göre düzenlenecekti. Metinde terim-
ler bolca kullanılacak, bilimsel bir üslup ve mesleki kaygılar ön
3. Salgından dolayı evlere kapandığımız bu dönemde yeniden planda olacak, metin bunlara göre şekillenecekti.
gezip görüp eğleneceğimiz zamanları iple çekiyorum. Sağlıklı 2. Metnin yazılma amacı yitip giden ve bozuluşa uğrayan doğa-
günlere kavuştuğumuzda ilk olarak doyasıya deniz ve güneşi gö- nın son güzelliklerini okuyucuya duyurmak, geçmişe ait bu
rebileceğim bir yere gideceğim. Masmavi suyu, tertemiz havası doğal güzellikleri bir daha göremeyeceklere bunları göster-
ve yeşili ile Asos ilk durağım olacak. Bozulmaya yüz tutan şehrin mektir. Bu amacı en açık şekilde “Bu kitabın başında okuyaca-
gürültüsünden uzak, doğal hayatın yaşandığı Asos’ta balık ve sa- ğınız ‘Yavşan Stepinde Sabah’ta anlatılan yavşan peyzajlarının
lataları da tatmamak olmaz. Meşhur Asos dağ kekiğinin koku- yerinde şimdi yeller esmekte, toprağı savrulup gitmektedir;
sunu bölgenin her yerinden hissedersiniz. Cevap yoruma açıktır. hepsi buğday tarlası olmuştur. Böylesi daha iyi mi olmuştur?
Bilmiyorum. O güzel, o munis peyzajdan hatıra olarak torun-
Etkinlik No.: 339
larımıza galiba yalnız ‘Yavşan Stepinde Sabah’ ve işi benimki
1. Olası cevap: Günümüzün teknolojik imkânları ve toplumsal de- gibi olacaklara Enstitüdeki koleksiyonlar kalacaktır.” cümlele-
ğişim sayesinde gezi yazılarına olan ilgi her geçen gün artmak- ri ortaya koymaktadır.
tadır. Örneğin insanların gezip gördükleri yerlerin fotoğraflarını 4. Soru öğrencinin kişisel tercihine göre cevaplanacaktır. Öğren-
sosyal medya uygulamalarında paylaşması, videolarını sanal cinin şehrindeki güzellikleri veya sorunları dile getirmesi, böy-
ortamda yayımlaması yeni yerleri keşfetme ve araştırma isteği lelikle yaşadığı şehre ve çevreye duyarlı olması beklenmektedir.
uyandırıyor. Bu gibi etkenler de gezi yazılarına olan talebin art-
masına neden olmaktadır. Etkinlik No.: 342
2. Ben gezip gördüğüm yerleri anlatmak için el kamerası ya da dro-
ne kullanmak isterdim. Bunlarla kaydettiğim videoları ilerleyen 1. Olası Cevaplar: Yazara Gökova’yı tanıtan afişler hazırlamasını
zamanlarda gezi yazısı yazmak için kullanırdım. Cevap yoruma ve bu afişleri yaşadığı şehrin işlek caddelerindeki panolarda ser-
açıktır. gilemesini tavsiye ederdim. Bununla birlikte bir internet sayfası
3. Olası cevap: İnsanlar gezip gördükleri yerlerle ilgili kültürleri, oluşturmasını veya sosyal medyadan faydalanmasını önerirdim.
Böylelikle yazar gezi sırasında çektiği fotoğrafları paylaşabilir,
yaşayış biçimlerini ve coğrafyayı merak eder. Gezip gördükleri insanlara Gökova’yı daha etkili bir biçimde tanıtabilir. Ayrıca in-
yerlerle ilgili edindiği bilgileri de daha çok kişiye ulaştırmak için sanlara gezi hakkında duyurularda bulunabilir ve onların merak
yazmak veya paylaşmak ister. ettikleri sorulara hızla yanıt verebilir.
4. Sosyal medya kanallarından yayımlanan gezi içerikli videolar 2. Benim yaş grubumdan gençlerin daha çok tercih edeceğini dü-
o bölgelere olan ilginin artmasını sağlamıştır. Bu durum, gezip şündüğüm su sporları gibi sportif aktivite olanaklarından, eğ-
görülen yerler ile ilgili yazılmış olan gezi yazılarına olan ilginin lence mekânlarından, gençlik kulüplerinin bölgede düzenlediği
de artmasında etkili olmuştur. Cevap yoruma açıktır. etkinliklerden bahsedilmesini isterdim. Böylelikle gençlerin ke-
yifli bir tatil geçirebilecekleri düşüncesiyle Gökova’ya olan merak
Etkinlik No.: 340 ve ilgilerinin artabileceği görüşündeyim. Cevap yoruma açıktır.
1. a) Birinci metinde yazar: “Toprak yüzünde utangaç bir güz sı- 3. Bu geziye sınıf arkadaşlarımla yaz tatilinde gitmek isterdim.
caklığı, gökyüzünde serdengeçti bir Akdeniz cilvesi, kalbimiz Gezimiz otobüsle Gökova’ya giderek başlardı. Gökova’ya ulaştı-
başını taşlara vurur, gözlerim serdümendi, ellerim lostromo, ğımız ilk gün kısa bir doğa yürüyüşü yapardık ya da denize gire-
yüreğim çarkcıbaşı…” gibi ifadelerde gezip gördüğü yerin rek yol yorgunluğumuzu atardık. Ertesi gün bir tekne ile denize
kendinde yarattığı izlenimleri sanatlı bir dil ve üslup kullana- açılır, civardaki koyları gezerdik. Üçüncü gün yöresel lezzetleri
rak dile getirmiştir. Dolayısıyla yazarın amacı mekânı kişisel tadabileceğimiz lokantaların birinde yemek yerdik ve Gökova’yı
üslup ve düşüncelerle yeniden kurgulayıp okuyucusunda sa- dolaşırdık. Dördüncü gün tekneyle civardaki adaları gezer, böl-
natsal bir duyarlık yaratmaktır. genin doğal güzelliklerini keşfederdik. Beşinci gün kiraladığı-
b) İkinci metnin yazarı gezip gördüğü yerleri, kişisel düşüncelere mız bir otomobil ile yakın yerlere, örneğin Efes’e gider ve Efes
ve üsluba yer vermeden doğrudan aktarmayı tercih etmiştir. Bu Müzesi’ni ziyaret ederdik. Altıncı gün bisiklet kiralayıp çevreyi
yazarın amacı mekânla ilgili olarak okuyucuna bilgi vermektir. gezerdik. Tatilimizin son gününde alışveriş yaparak günü geçi-
2. Sorunun öncülünde verilen yazara ait ifadeler yazarın kişisel rir, akşamüzeri otobüsle yaşadığımız şehre doğru yola çıkardık.
Cevap yoruma açıktır.
üslubu ve sanat anlayışının bir tezahürüdür. Gezi yazıları dü-
şünceyi ön plana alan metin türlerinden olmasına rağmen bazı 4. Neyi Niçin anlatırdım? Kime
yazarlar görülen mekânın dışsal özelliklerini değil de daha çok anlatırdım? anlatırdım?
kendinde uyandırdığı duygu ve düşünceleri metnine aktarır. Bu Yaşadığım Longoz Ormanları, dünyada eşi İlk ve orta-
tarz kişisel ifadelerin kullanılmasında amaç okuyucuda estetik şehirde bulu- nadir bulunan doğal bir güzel- öğretimde
bir haz uyandırma isteğidir. Cevap yoruma açıktır. nan Longoz liktir ve birçok endemik canlı okuyan tüm
3. Gezilen mekânı tanıtmak amacıyla yazdığım metinlerde mekâna Ormanları’nı türüne ev sahipliği yapmak- öğrencilere
dair ayrıntılara ve bilgilere öncelik verirdim. Böylece bu mekâ- anlatırdım. tadır. Hem bu doğal güzelliği anlatırdım.
nı merak eden hedef kitlenin beklentilerine yanıt verebilirdim. tanıtmak hem de insanların
Aynı zamanda metni oluştururken kendime özgü bir dil yapısı doğaya karşı duyarlılığını artır-
ve üslup kullanarak özgün, sanatsal bir metin ortaya çıkarmaya mak istediğim için anlatırdım.

835