Page 115 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

53 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Lenf damarlarının neden atardamar içermediğini işlevini göz önüne alarak yorumlayınız ve yaptığı-
nız tahmini ispat edilmiş bilgiler ile kıyaslayınız.

1. Yönerge Dolaşım sistemi rahatsızlığı olan Marfan sendromu ile ilgili aşağıdaki metinden yararlanarak so-
ruları cevaplayınız.
3. Hareketsizlik ve yanlış beslenme neden “ödem”e sebep olabilir? Sebeplerini ayrı ayrı açıklayınız.
Yıllar önce babamın çekilen filmlerinde aort damarı olması gerekenden oldukça genişlemiş görünüyor-
du. Çapı 3 cm civarında olan aort 8 cm ölçülmüştü. Bu, kalpten çıkan en büyük damarda büyük bir
balon demekti. Rahatsızlığının sebebi o yıllarda az bilinen Marfan sendromuydu.
Bu hastalık; iskelet sistemi, gözler, kalp ve kan damarlarını etkisi
altına alan 15. kromozomda mutasyonla oluşan bağ dokusu ra-
4. Son dönemlerde el ve ayak parmaklarında görülen şişlik nedeniyle doktora giden bir kadın, yapılan hatsızlığıdır. Bağ dokular, vücudumuzda bulunan hücreleri, do- Anevr zması Normal
Aort
Aort
testlerde böbrek üstü bezlerinin fazla çalıştığını ve buna bağlı olarak aldosteron hormonunun fazla kuları ve organları bir arada tutar. Marfan sendromunda elastik
salgılanmasına bağlı ödem geliştiğini öğrenmiştir. Aldosteronun böbreklerde sodyum emilimini ve lifler sorunlu ve zayıftır. Elastik yapısı bozulan kan damarlarının
potasyum atılımını arttırdığı bilindiğine göre bu hormonun neden olduğu ödemin sebebi nedir? duvarları kan basıncıyla genişler. Bu değişimler en çok insan vü-
Açıklayarak belirtiniz. cudunun ana atardamarı olan aortu etkiler, duvarlarını zayıflatır
ve gereğinden fazla esnediğinde aort anevrizması hatta aort yırtıl-
ması riski oluşturur. Ayrıca kalpteki mitral kapakçık da Marfan sendromundan etkilenip kapakçığın
uçları gevşeyerek sıkıca kapanmayabilir. Bu durum kanın kapakçıktan geri sızmasına ve mitral kapak-
çık sarkmasına veya üfürüme neden olur.
Hiç vakit kaybetmeden aort yırtılması riskinden dolayı babamı ameliyata aldılar. Kalpten çıkan aortun
5. Sağlıklı bir insanın sahip olduğu kan basıncı ve kan osmotik basıncının değeri aşağıdaki grafikte yerine yapay bir damar takılıp mitral kapakçık değiştirildi ve bacaktan alınan damarla da koroner ar-
gösterilmiştir. tere baypas yapıldı.
Basınç (mmHg) Sonradan araştırdığıma göre bu sendromun başka belirtileri de vardı. Marfan sendromuna sahip birey-

40 Kan Basıncı lerin normal bir bireye göre kolları, bacakları, parmakları orantısız bir biçimde vücudun geri kalanına
Kan Osmot k Basıncı
göre uzundu. Bazılarında omurgada bağ dokusundaki zayıflığa bağlı olarak skolyoz ve kifoz (omurgada
eğrilik) görülüyordu. Eklemlerde de genellikle bir esneklik vardı.
25
15
1. Marfan sendromu pek çok sistemi etkileyen bir rahatsızlıktır. Bunun sebebinin ne olduğunu açıklayınız.
Lenf damarlarında herhangi bir tıkanıklık ve daralma olmayan bir insan, aşağıdaki basınç değerle-
rinden hangilerine sahip olursa vücudunda doku sıvısı birikiminden kaynaklanan ödeme rastla-
nır? Cevabınızı gerekçeleriyle açıklayınız.
Basınç (mmHg) Basınç (mmHg) Basınç (mmHg)
2. Aort damarının bağ doku elastik liflerindeki mutasyondan en çok etkilenen yapı olmasının nedeni nedir?
55
40 40

30
25
18
20 15 15 3. Mitral kapakçıkta oluşacak bir sorun ne tür rahatsızlıklara neden olabilir?
I II III

4. Koroner arterlere baypas yapılmasaydı sonuçları ne olabilirdi?

112
Hazırlayan: Feyza Tuba EROĞLU