Page 113 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

52 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Lenf kılcallarının dokularda yoğun olarak bulunmasının nedeni nedir?

Yönerge Lenf sistemi hakkında verilen metin ve görselden yaralanarak soruları cevaplayınız.
3. Uzun süren yolculukların sırasında özellikle bacak ve ayaklarda şişmeler meydana gelmektedir. Bu
durumun ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir?
Bir televizyon kanalında yayımlanan, gerçek kişiler ve durumların anlatıldığı belgesel programında Mor-
bid obez hastaların zayıflama ve tedavi süreçleri işlenmektedir. Bu hastaların bir kısmında yanlış bes-
lenme, hareketsizlik ve kronik hastalıklara bağlı olarak “lenfödem” durumu ortaya çıkmaktadır. Lenf
sisteminin tam olarak görev yapamaması sonucu ortaya çıkan bu durum, hastaların özellikle bacakla-
rında ileri düzeyde şişlik, morarma ve doku tahribatı meydana getirmektedir. Lenfödem, sadece obezi-
te sonucunda oluşmaz. Kanserin bazı türlerinde, otoimmün hastalıklarda, hormon bozukluklarında da
4. Kanser hastalıklarında erken teşhis son derece önemlidir. Bu nedenle uzmanlar insanların vücut- meydana gelebilmektedir.
larında meydana gelen değişimleri takip etmelerini önermektedir. Koltuk altı, kasık gibi vücut kı-
sımlarında bulunan lenf düğümlerindeki şişme ya da sertleşme fark edildiğinde geç kalınmadan bir
uzman kontrolüne başvurulmalıdır. Bu durumun nedenini açıklayınız.

5. Çocukluk döneminde bademcikleri şişmeyen insan neredeyse yoktur. Bademcikler, solunum yol-
larının hemen başında yer alan lenf düğümlerindendir. Bazen sürekli şişerek olumsuz durumlara
neden olduğu için ameliyatla alınması gerekir. Bademciklerin alınmasının birey üzerinde nasıl bir
etki yapabileceğini açıklayınız.

Görsel: Lenfödem

Lenf dolaşımı, kan dolaşımına bağlantılı olarak çalışan bir sistemdir ve lenf sistemi toplardamar ile kılcal
damarlardan meydana gelmektedir. Kan basıncı sayesinde kandaki maddeler doku sıvısına ve oradan da
6. Lenf sıvısının akış hızı kanın akış hızına kıyasla çok yavaştır. Bu durumun nedenini nasıl açıklarsınız? hücrelere ulaşır. Kanın osmotik basıncı sayesinde de hücrelerde oluşan artık maddeler kana geçer. Fakat
kandan çıkan sıvının tamamı kana geri dönemez. Lenf sisteminin görevlerinden bir tanesi kılcal kan
damarlarından dokular arasına geçen fazla sıvının tekrar kan dolaşımına katılmasını sağlamaktır.

1. Doku sıvısının bir kısmının lenf damarlarınca alınmak zorunda olmasının nedeni ne olabilir? Ceva-
7. Bir biyoloji öğretmeni, öğrencilerine hastanede bir kadının karın boşluğundan 10 litre sıvı alındı- bınızı kan basıncı ve kanın osmotik basıncını dikkate alarak veriniz.
ğından bahseden bir gazete haberini okuyordu. Öğretmen devamında öğrencilerine “Muhtemelen
aşırı kilolu biridir.” diye yorum yaptı. Hastada biriken bu sıvının ne olduğunu ve öğretmenin neden
böyle bir yorum yaptığını açıklayınız.

110
Hazırlayan: Serpil AKTEPE