Page 223 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

106 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Göbek kordonundaki atardamarda ve toplardamarda bulunabilecek üçer tane madde örneği veriniz.

Yönerge İnsanda embriyonik gelişim ile ilgili aşağıda verilen metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

4. Anne ve fetüsün kanı karışsaydı ne gibi bir durum yaşanırdı? Açıklayarak belirtiniz. İnsanda embriyonik gelişim süreci döllenme ile başlar. Yumurta kanalında döllenme gerçekleştikten sonra
embriyonun gelişim süreci rahimde devam eder. İnsanlarda toplam gebelik süresi 38-40 haftadır. Döllenme
sonucu oluşan zigot, önce embriyo, farklılaşmanın ileri evrelerinde ise fetüs adını alır. Embriyonun hüc-
relerinin bölünerek sayısının artmasına büyüme denir. Büyüme sonucunda vücutta boy ve kilo artışı gibi
değişiklikler gözlenir. Gelişme ise canlının kendi türüne özgü özellikler gösterecek şekilde ergin hâle gelme-
sidir. Kalıtım ve çevresel faktörler büyüme ve gelişme üzerinde etkilidir. Embriyonun büyüme ve gelişmesi
sırasıyla segmentasyon, gastrulasyon, farklılaşma ve organogenez evreleriyle gerçekleşir.
Bir biyoloji öğretmeni sınıfta embriyonik gelişim evrelerinin daha iyi anlaşılabilmesi için aşağıdaki ça-
5. 1950’li yıllarda, hamilelikte yaşanan mide bulantısı sorununu ortadan kaldırmak amacıyla bulan- lışmayı yapar. Bu çalışmada seçilen öğrenciler sırayla bir soru kartı çeker. Kartın üzerindeki soruyu sesli
tı ilaçları kullanmak bazı ülkelerde yaygın bir şekilde görülmekteydi. Özellikle hamileliğin 4 ve 5. şekilde okur. Cevabı tabloya yerleştirmelerini ister. Soru kartları bitene kadar öğrenciler sıra ile bu etkin-
haftasında bu ilacı kullanan kadınların çocukları, kol ve bacakları eksik olarak ya da hiç oluşmamış liğe katılırlar.
olarak dünyaya gelmiştir.
Verilen örneğin plasenta ile ilgisinin ne olabileceğini açıklayınız.
1 2 3 4

- - -
den sonra meydana -
düz kasların yardımıyla addır. mının hücre göçüyle
addır. blastula boşluğuna
6. Görselde ki göbek kordonunda bulunan damarların kan akış yönünü çizerek bu damarın atardamar -
mı toplardamar mı olduğuna karar veriniz.

5 6 7 8

Aynı büyüklükte ve
- duvarına tutunması- sonucu oluşan hücre- -
tomerlerden oluşan, nın tamamlanmasıyla
7. Eritroblastosis fetalis adı verilen kan uyuşmazlığı anne ile bebek arasında görülen bir durumdur.
Anne Rh (-), bebek ise Rh (+) kan grubuna sahip olduğunda görülür. Genellikle ilk hamilelik sıra- dut görünümlü hücre addır.
sında ciddi bir sorunla karşılaşılmaz. Ancak doğum esnasında anne ile bebeğin kanı karşılaşır. Be-
beğin kanında bulunan Rh antijenleri anne plazmasında antikor oluşumuna yol açar. Daha sonraki addır. hücre topluluğuna
hamilelikte bebek yine Rh (+) kan grubuna sahip ise anne kanında hazır bulunan antikorlar bebeğin
antijenlerini tanıyarak saldırıya geçer.

a) Verilen örnekten yola çıkılarak plasenta ile anneden bebeğe başka nelerin iletildiği söylenebilir?
Kısaca açıklayınız. Çalışmaya Katılan Öğrenciler Soru Kartı Numarası Öğrencinin Cevabı
Cansu 2 Blastomer
Rabia 6 Gastrulasyon
Metehan 1 Segmentasyon
Ahmet 5 Blastula
b) Bu durumun bebek üzerindeki etkileri neler olabilir? Ali 7 Blastosist
Metin 3 Farklılaşma ve organogenez
Ece 8 Morula
Melis 4 Gastrulasyon

220
Hazırlayan: Serpil AKTEPE