Page 36 - FELSEFE 11 BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

14 FELSEFE 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Uzmanlık Alanı 4
Stoa felsefesinin MS 2. yüzyıl-MS 15. yüzyıl felsefesine etkileri

Stoa ahlakında erdemli davranış ile bilgi arasında sıkı bir ilişki vardır.
Bilgelik erdemli olmaktır. Bilge kişi aklına uygun davranan kişidir. Akıl-
sal olan ise doğaya uygun davranmaktır. İnsan, doğanın içinde onun bir
parçası olarak olanları ve olacak olanları değiştiremeyeceğine göre ona
boyun eğmelidir. Ancak bu şekilde sükunete ve mutluluğa ulaşabilir.
Stoa ahlakının doğa karşısındaki teslimiyetçi ahlak anlayışı Hristiyan
felsefesinde Tanrı’ya teslimiyet ile paralellik göstermektedir. Stoa felse-
fesi, içinde bir köle olan Epiktetos’u ve bir imparator olan Marcus Aure-
lus’u barındırır yani bu felsefede insanlar arasında bir ayrım yapılmaz.
Bu anlayış Tanrı’nın yarattığı tüm varlıkların değerli olduğu düşüncesi
ile örtüşmektedir. Görsel 2.4: Marcus Aurelus

Uzmanlık Alanı 5
Yeni-Platoncu felsefenin MS 2. yüzyıl-MS 15. yüzyıl felsefesine
etkileri

Plotinos’a göre bütün varlıkların en son nedeni içinde hiçbir ikilik
“Varlıklar, Bir’in ışığı ile barındırmayan, hiçbir şeye benzemeyen saf olan “bir”dir. Her şey bu
“
var olurlar. ” “bir”den sudur (taşma) ile oluşur. Platinos’un bu düşüncesi MS 2. yüz-
Plotinos yıl-MS 15. yüzyıl felsefesine etki etmiş, Tanrı’nın varlığını kanıtlamak
“ için kullanılmıştır. Varlıklar bu “bir”den aşama aşama oluşur. “Bir”
ışık saçandır, varlıklar onun ışıkları ile aydınlanır. “Bir”e en uzak olan
madde en az ışık alandır. İnsan; madde ve ruhtan oluşan bir varlık
olarak gömüldüğü bu maddeden kurtulmalı, ruhunu maddeye ezdir-
memelidir. Yeni Platoncu anlayışın madde-ruh ile ilgili bu görüşleri
Hristiyan felsefesini en çok etkileyen düşüncelerden biri olmuştur.

SORU KAĞIDI
1. Metinlerde hangi felsefi görüşler yer almaktadır?

2. Metinlerde geçen hangi yargılar, MS 2. yüzyıl-MS 15. yüzyıl felsefesinin oluşmasına yönelik etkiyi
işaret eder?

2. Yönerge Öğrencilere balık kılçığı tekniği üzerinden MS 2. yüzyıl-15. yüzyıl felsefesini hazır layan felsefi gö-
rüşleri ve bunların alt nedenlerini göstermelerini söyleyiniz. Nedenler yazıldıktan sonra grupların
balık kılçıklarını sırasıyla sunmalarını sağlayınız. Aşağıdaki soruları balık kılçıklarına göre cevap-
lamalarını isteyiniz.
3. Balık kılçıklarınızı sınıfta sırasıyla sununuz. Onların benzerlik ve farklılıklarını belirleyiniz.

4. Tüm sınıfla beraber MS 2-15. yüzyıl felsefesine MÖ 6. yüzyıl-MS 2. yüzyıl felsefesinin etkilerini de-
ğerlendiriniz.

34