Page 270 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

FİZİK 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
3. Yönerge: Etkinlik No.: 42
Cevap öğrenciye göre değişiklik gösterebilir. Muhtemel cevap 1. Yönerge:
şöyledir: Şekil 1’deki görsele benzer bir pistte h yüksekliğinden 1. Zımpara kâğıdı daha pürüzlü yüzeye sahip olduğundan cisim ile
1
serbest bırakılan cisim h yüksekliğine kadar çıkabilmektedir. zımpara kâğıdı arasındaki sürtünme kuvveti daha büyük olur.
2
Sürtünmeden dolayı mekanik enerjisinin bir kısmı ısı olarak Artan sürtünme kuvveti, cismin daha az yol alarak durmasına
açığa çıkmıştır. neden olur.
m . g . h = m . g . h + W 2. Cisim durduğuna göre kinetik enerjisinin tamamı sürtünme
1 2 ısı
kuvvetinin yaptığı işe aktarılmış ve sistemin mekanik enerji-
si azalmıştır. Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş, cismin mekanik
enerjisindeki azalmaya eşittir. Bu enerji de ortamda ısı olarak
h h açığa çıkmıştır.
1 2
3. m . g . h = ½ m . V = Fs . x
2
2. Yönerge:
Şekil 1 1. m . g . h = k . m . g . x h = k . x 12 = 0,4 . x x = 30 m
4. Yönerge: W = E = k . m . g . x = m . g . h = 4 . 10 . 12 = 480 j olur.
Cevap öğrenciye göre değişiklik gösterebilir. Muhtemel cevap S ISI
2
şöyledir: 2. m . g . h + ½ m . V = k . m . g . x + m . g . h
o
1
150 + 50 = 100 + 10h h = 10 m
2 2
W = E = k . m . g . x = 0,5 . 1 . 10 . 20 = 100 j olur.
S ISI
3. Yönerge:
1. Çiğ köfte yoğururken sürtünmeden dolayı açığa çıkan ısı mal-
zemelerin birbirine kaynaşmasını ve etin bir miktar pişmesini
sağlar. Etin pişmesi olumlu bir etkidir.
2. Hareket hâlindeki otomobilde frene basıldığında otomobil te-
Şekil 2 kerlerindeki balataların disklere sürtmesi sonucu araç durur ve
bu sırada ısı açığa çıkar. Aracın durması olumlu bir etki iken ba-
1) Çekim ivmesi, Dünya’dan büyük gezegenler için: lata ve disklerin sürtünme sonucu yıpranması olumsuz etkidir.
Kaykaycı çocuğun kütlesi ve başlangıç yüksekliği sabit olmakla 3. Matkap duvarı delerken kendi iç sisteminde ısı açığa çıkabileceği
birlikte gezegenin çekim ivmesi Dünya’nınkinden büyük ol- gibi duvar ile temas eden matkap ucunda da ısı açığa çıkar. Bu
duğu için kaykaycının başlangıç potansiyel enerjisi Dünya’daki durumda ısınan matkap ucu deforme olabilir. Bu, olumsuz bir
değerinden daha büyüktür. Ortamın sürtünmesiz olduğu kabul etkidir.
edilirse kaykaycı yatay düzleme ulaştığında kinetik enerjisi ve 4. Buğdaylar el değirmenindeki iki taşın arasına atılır ve üstteki taş
dolayısıyla hızı da daha büyük olur. sürekli çevrilir, bu sırada ısı açığa çıkar. Taşa aktarılan hareket
m . g . h = ½ m . V 2 enerjisinin bir kısmının ısıya dönüşmesi olumsuz bir etkidir.
Sadece yatay düzlem sürtünmeli ise kaykaycı çocuğun sahip 4. Yönerge:
olduğu potansiyel enerji sürtünme nedeniyle ısı açığa çıkara- Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
caktır. Çekim ivmesi hem başlangıçtaki potansiyel enerjiyi hem Muhtemel cevaplar:
de sürtünme kuvvetini aynı oranda arttıracağından cismin Üşüyünce ellerin birbirine sürtülmesi. (Olumlu etki) Bu olayda
yatay düzlemde duruncaya kadar alacağı yol Dünya’daki ile aynı açığa çıkan ısı, ellerin sıcaklığının artmasını sağlar.
olacaktır.
m . g . h = F . X m . g . h = k . m . g . X Mikser kullanırken sürtünme kaynaklı ısı açığa çıkması. (Olum-
S
2) Çekim ivmesi, Dünya’dan küçük gezegenler için: suz etki) Açığa çıkan ısı elektrik enerji sarfiyatını arttırır.
Kaykaycı çocuğun kütlesi ve başlangıç yüksekliği sabit olmakla Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
birlikte gezegenin çekim ivmesi Dünya’nınkinden küçük olduğu Ders Kitabı, Sayfa 144–148.
için kaykaycının başlangıç potansiyel enerjisi Dünya’daki Etkinlik No.: 43
değerinden daha küçüktür. Ortamın sürtünmesiz olduğu kabul 2. Yönerge: Öğrencilerin bulacakları deneysel sonuçlarda kullanılan
edilirse kaykaycı yatay düzleme ulaştığında kinetik enerjisi ve malzemelerden kaynaklı farklılıklar görülebilir. Muhtemel cevaplar:
dolayısıyla hızı da daha küçük olur.
m . g . h = ½ m . V 2 1. Sürtünmelerin ihmal edilmesi durumuna göre:
Sadece yatay düzlem sürtünmeli ise kaykaycı çocuğun sahip E = E K
P
olduğu potansiyel enerji sürtünme nedeniyle ısı açığa çıka- m . g . h = E K
racaktır. Çekim ivmesi hem başlangıçtaki potansiyel enerjiyi E = 1 . 9,8 . 0,8
K
hem de sürtünme kuvvetini aynı oranda azaltacağından cismin E = 7,84 J
yatay düzlemde duruncaya kadar alacağı yol Dünya’daki ile aynı K
olacaktır. 2. X = 1/2 . a . t V = a . t E = 1/2 . m . V 2
2
K
m . g . h = F . X m . g . h = k . m . g . X 1 = 1/2 . a . 0,54 V = 6,8 . 0,54 E = 1/2 . 1 . 3,672 2
2
S
K
a = 6,8 m/s 2 V = 3,672 m/s E = 6,74 j
K
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11 Tahta yüzeyler arasındaki sürtünmeden dolayı deneysel sonuçla
Ders Kitabı, Sayfa 144-150. bulunan kinetik enerji, sürtünmelerin ihmal edildiği durumda
yapılan hesaplama sonucundaki kinetik enerjiden küçük
çıkmıştır.
268