Page 115 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 55

2. ÜNİTE > Hikâye Kazanım A.2.12: Metinde edebiyat, sanat ve fikir akımlarının/anlayışlarının yansımalarını değerlendirir.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Edebî Akımların Metinlere Yansıması 25 dk.

Amacı Metinden hareketle yazarın içinde bulunduğu edebî topluluğu ve akımı belirleyebilmek. Bireysel
Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Bir Yol
(…)
Nasıl oldu, ben de bilmiyorum; birdenbire olduğum yerde çok uzun bir uykudan uyanmış gibi doğrul-
dum ve etrafıma şaşkın şaşkın bakmaya başladım. İnsan, eşya, bütün etrafımdakiler benimle alakalarını
kesmiş gibiydiler. Her şey, hepsi bana yabancı oluvermişti. Bu kadar senelik karımı, kendi çocuklarımı,
evimi, odanın her biri vaktinde hayatımın bir hadisesi olmuş eşyasını, velhasıl elimdeki işe ve üstüm-
deki elbiseye kadar hiçbir şeyi tanımıyordum. O anda bir aynada kendi yüzümü görsem belki onu da
tanıyamazdım. O kadar kendi hakikatimde, rüyalarımın hakikatinde uyanmıştım. Bu daha sade bir şey,
uzun gafletinde birden uyanan ruhun kendi kendisine tertip ettiği bir nevi suçüstüydü. Hakikatin, bü-
tün bunların benim içimle, günlerin sefaleti altında haberim olmadan için için kaynayan asıl benliğimle
ne alakası olabilirdi? Bu siyah, uzun saçları geçmiş güzelliğinden muhteşem bir yadigar gibi duran, bit-
kin yüzlü kadın kimdi? Bununla beraber onun kendi karım olduğunu, bu çocukların kendi çocuklarım
olduğunu biliyordum. Fakat böyle olmalarını bir türlü kabul edemiyordum. Kendi kendime koskoca
on seneyi, bu kapanık odada, bu acayip ve manasız eşya arasında, bu şimdi bana yabancı birer sembol
gibi görünen çehreler arasında nasıl geçirdiğimi soruyordum. Nihayet dayanamadım, gelişigüzel bir
mazeret uydurarak sokağa fırladım. Bugün olmuş gibi hatırımdadır.

Soğuk, aydınlık bir kış gecesiydi, sokaklarda hemen hemen kimse yoktu, durmadan dinlenmeden, ken-
di kendime “Niçin, niçin böyle oldu, niçin böyle olsun?” diye sora sora yürüyordum. Bir müddet sonra
yoruldum, küçük bir kahveye girdim. Tanımadığım birtakım adamlar tütün ve nefes kokan bulanık
hava içinde gülerek, bağırarak konuşuyorlar, oyun oynuyorlardı. Ben de bir köşeye çekildim. O zama-
na kadar gece vakti evimden dışarıya ancak sinema, tiyatro gibi şeyler için çıkardım. Zaten böyle bir
alışkanlığı da bir türlü anlayamamıştım. Fakat şimdi yadırgamıyor, hatta bir nevi sıcaklık duyuyordum.
(… )
Ahmet Hamdi Tanpınar, Abdullah Efendi’nin Rüyaları

1. Okuduğunuz metnin hangi edebî anlayış doğrultusunda yazıldığını gerekçesiyle açıklayınız.

2. Metnin başkahramanının ruhsal durumu ile çevresi arasındaki etkileşimin, yazarın üslubunu nasıl
etkilediğini yazınız.

3. Metinde, empresyonizm akımından yararlanılmasının yazarın üslubunu nasıl etkilediğini açıkla-
yınız.

113
Hazırlayan: Mehmet ATEŞ