Page 228 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

111 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Eşiyle anlaşamayışı yüzünden zamanla tüm ailesini ihmal eder. Kızının ve evlatlığı Yusuf’un eği-
timi konusunda gereken çabayı göstermez. Okumak istemeyen Yusuf’u ikna etmek için yeterince
uğraşmaz. Cinayetten tutuklu eşraf çocuğu Şakir’in geceleri gizlice evine gitmesine izin verilmiştir.
Kaymakam Salâhattin Bey de savcı ve ceza yargıcı gibi bunu bilmezden gelir. Otuzlu yaşlardayken
başlayan kalp rahatsızlığı artar ve 46 yaşındayken kalp krizi geçirerek ölür. Kaymakam Salâhattin
Bey’in iyi ve kötü yönleri neredeyse birbirini dengelemiş. Çok olumlu yönleri de var, yanlışları da. Bu
nedenle Kaymakam Salâhattin Bey’e bir yarı aydın denebilir.
Zeliha Güneş, Sabahattin Ali’nin Romanlarında Aydınlar

1. a) Sizce aydının tanımı nedir? Aydın bir kişinin nasıl davranmasını beklersiniz? Açıklayınız.

b) Metindeki aydın tanımından yola çıkarak yazarın insan-toplum ilişkisi hakkındaki anlayışını
açıklayınız.

2. Yazar Salâhattin Bey’i yarı aydın olarak tanımlamıştır. Bu tanım aydınlarla ilgili hangi anlayışın
yansımasıdır? Açıklayınız.

3. Metindeki yarı aydın tanımlamasından yola çıkarak günümüzde bu tanıma uyabilecek davranışları
örneklerle açıklayınız.

4. Eşraf; “bir yerin zenginleri, sözü geçenler, ileri gelenler” anlamındadır. Makalenin konusu olan
Kuyucaklı Yusuf adlı romanda kasabanın eşrafı, kasabanın yoksul ve çaresiz insanlarına eziyet eder;
onları sömürür. Kasabadaki bazı devlet temsilcileri de buna göz yumar hatta eşrafla iş birliği yapar.
Sabahattin Ali, romanında bu sömürü düzenini eleştirir ve hiçbir şey yapmayan aydınları suçlar. Bu
hangi akımın yansımasıdır? Açıklayınız.

226
Hazırlayan: Metin ÇETİN