Page 231 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 113

4.ÜNİTE > Makale Kazanım A.4.12: Metni yorumlar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Edebiyata Açılan Dergi Penceresi 25 dk.
Amacı Metindeki açık ve örtük ifadeleri değerlendirebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Edebiyat Tarihi Araştırmalarında Süreli Yayınların Yeri
Edebiyat tarihi araştırmalarında ister edebiyatın ve edebî şahsiyetlerin tarihi veya daha kestirme bir
ifade ile klasik anlamda edebiyat tarihi olsun, ister son zamanlardaki anlayışla edebî metinlerin tarihi
olsun süreli yayınlar fevkalâde önem taşımaktadır.
Sanat, edebiyat, kültür ve medeniyet anlayışındaki, toplum hayatındaki değişmeleri bize en canlı ve
hatta en sadık şekilde süreli yayınlar verir. Hele sanat hareketleri bir dergi ile yola çıkarsa -ki çok defa
böyle olur, Servet-i Fünun, Genç Kalemler gibi- o zaman süreli yayını takip etmeden edebiyat tari-
hini oluşturmak imkânsız hâle gelir. Edebiyat tarihi “Bir milletin fikrî ve hissî hayatını göstermek”
olduğuna göre, bir milletin fikir ve his hayatının, bu hayattaki değişme ve gelişmelerin aynasıdır
süreli yayınlar. Yalnız bu söylediklerim gazete ve dergilerin yayımlanmaya başlandığı zaman için
geçerlidir. Türk edebiyatı için düşünürsek bu elbette XIX. yüzyılın ikinci yarısında olacaktır. Dola-
yısıyla süreli yayınların sağladığı imkân, geçmiş yüzyıllar için geçerli değildir. Bununla beraber son
yüzyılın edebiyatı için vazgeçilmez kaynaklardan biri, hatta birincisi süreli yayınlardır. Bu konuda
çeşitli çıkış noktaları vardır. Bu durum, Türk edebiyatı söz konusu olunca -elbette başka edebiyatlar-
da da buna benzer durumlarla karşılaşabiliriz- çok daha belirginleşmektedir. Öncelikle belirtelim ki
edebiyatın en büyük veya en başta gelen malzemesi/vasıtası/ifadesi olan dil, süreli yayınlarla istikrara
kavuşmuştur Türk kültür hayatında.
(…)
Bir yazarın kendi eseri veya sanat anlayışı hakkında çeşitli deneme yazıları olabilir. Bunlar süreli
yayınların sayfaları arasında kalabilir. Eğer biz o kişi hakkında bir araştırma yapmak istersek mutla-
ka o denemelerini okumak zorunda kalırız. Aksi takdirde vereceğimiz hükümler sağlıklı olmaz. Bu
konuda yüzlerce örnek vardır. Namık Kemal’den Yahya Kemal’e, Yakup Kadri’ye kadar pek çok şair
ve yazarımız bu konuda bize canlı örnekler verir.

(…)
Sonuç olarak söylemek gerekirse, XIX ve XX. yüzyıl edebiyat tarihini oluşturabilmek için mutlak
surette bir veri bankasına ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu dönemin edebiyat tarihini yazmanın eski
dönemleri yazmaktan çok daha zor olduğunu söylemek gerekir. Ya bu tür çalışmaları artıracağız ya
da bir veri bankası kuracağız. Kütüphaneleri tez yazmak için yahut sadece lise öğrencilerinin ödev
yapmak için gittiği yer olmaktan kurtarmalıyız. Yazılacak edebiyat tarihinin asıl kaynaklarının bura-
lardaki süreli yayınlar olduğunu unutmayalım.

Kâzım Yetiş, Edebiyat Tarihi Araştırmalarında Süreli Yayınların Yeri
1. Sanat, edebiyat, kültür ve medeniyet anlayışındaki, toplum hayatındaki değişmeleri bize en canlı ve
hatta en sadık şekilde süreli yayınlar verir. ifadesine katılıp katılmadığınızı gerekçeleriyle açıklayınız.

229