Page 461 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 227

8. ÜNİTE > Eleştiri Kazanım A.4.11: Metinde fikrî, felsefi veya siyasi akım, gelenek veya anlayışların yansımalarını değerlendirir.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Eleştiri ve Ayna 30 dk.
Bir eleştiri metninden hareketle farklı dünya görüşlerinin ve anlayışların edebiyata yansımasını analiz ede-
Amacı Bireysel
bilmek.
1.Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)
I. Metin
Üç Akraba Şair: Karataş, Kılıç, Küçüker
Bütün bir şiir tarihi birbirini etkileyen şairlerle doludur. Her şair az ya da çok, öyle ya da böyle, ken-
dinden önceki şairlerden etkilenmiş ve şiirini böyle var etmiştir. Daha ilk kitaplarıyla kendi çizgi, ses
ve dünyalarını bulduğunu düşündüğümüz şairlerin dahi etkilendiği bir veya birden çok isim olmuştur.
Mesela Cemal Süreya’nın Üvercinka’sı… Bu kitap hakkında konuşan neredeyse tüm eleştirmenler, Sü-
reya’nın ilk kitabıyla kendi sesini bulduğunu söyler. Hâlbuki bu kitaptaki şiirlerin Attila İlhan ve Or-
han Veli etkisinde yazıldığı bugün herkesin malumu. Bunun dışında, Süreya’nın Fransız sanatçılardan
açıkça etkilendiğine dair, sadece Erdoğan Alkan’ın Şiir Sanatı kitabında bile birçok örnek bulunuyor.
Bu, Harold Bloom’un meşhur kitabı Etkilenme Endişesi’nde geçtiği gibi, “… bir şairin başka bir şairin
doğmasına yardımından başka bir şey değildir.”
Kimi şairler ise etkilenmenin ötesinde birbirleriyle âdeta “akraba” gibidirler. Aynı etkilere maruz kal-
maları ve ortak bir tarihi, dünya ve sanat görüşünü benimsemeleri, birçok şairin arasında etkilenmenin
de ötesinde bir akrabalık, bir ünsiyet doğmasını sağlamıştır. İşte bu “akrabalık ilişkisi”nin bizim kuşakta
da örneklerine rastlamak mümkün. Hem biçim hem öz olarak üç şair kanımca öne çıkıyor bu konuda:
Enes Kılıç, Samed Karataş ve Mehmet Emin Küçüker.
Enes Kılıç’ın Bütün Ölümlerimle Aynı Arabada adlı kitabıyla ilgili daha ilk çıktığı zaman bir yazı yaz-
mıştım. O yazıda Kılıç’ın şiirini iki temel üzerine oturttum. İlki, kitaptaki şiirlerin yüksek sesle okunan
bir lirizmle yazıldığı ve klasik lirik şiir anlayışının dışına çıktığıydı. İkinci savım ise şairin, konuşma
diline yaslanan “kazıcı bir şiir” yazdığı üzerineydi. Enes Kılıç için söylediklerimi, Karataş ve Küçüker’in
şiirleri için de söyleyebiliriz.
(…)

Eray Sarıçam, Şiir Versus Dergisi
Kelime Dağarcığı:
kanı: İnanç, düşünce, kanaat. sav: İspatlanması gereken önerme, tez. ünsiyet: Alışkanlık.

1. Yazar, Cemal Süreya’nın, ilk kitabından itibaren kendi özgün şiir sesini oluşturabildiğini ancak baş-
ka şairlerden etkilendiğinin de açıkça görüldüğünü belirtmiştir. Metinde verilen diğer örneklerden
de yararlanarak başka sanatçılardan etkilenmiş birinin kendi dilini ve üslubunu nasıl oluşturabile-
ceğini yorumlayınız.

2. Okuduğunuz metinde, aynı etkilere maruz kalan ve ortak bir tarihi, dünya ve sanat görüşünü be-
nimseyen şairlerin arasında bir “akrabalık” ilişkisinin geliştiği savunulmaktadır. Sizce farklı fikrî ve
felsefi görüşlere ve yaşam tarzlarına sahip sanatçılar arasında da benzer bir ilişkiden söz edilebilir
mi? Görüşlerinizi örnek vererek açıklayınız.

459