Page 128 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 59

3. ÜNİTE > Bitki Biyolojisi Kazanım 12.3.1.1. Çiçekli bir bitkinin temel kısımlarının yapı ve görevlerini açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi MİKROSKOP ALTINDA YAPRAK 20 dk.
Çiçekli bitkilerin temel kısımlarından olan yaprağın anatomik yapısından yararlanarak yaprağın görevleri hakkında çıka-
Amacı Bireysel
rımda bulunabilme.
Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden faydalanarak soruları cevaplayınız.

Bitkinin sürgün sistemi içinde yer alan yaprak; fotosentez, gaz alışverişi ve terlemeyi sağlayan bitki or-
ganıdır. Ayrıca örtü doku, temel doku ve iletim doku olmak üzere üç farklı dokudan oluşur (Görsel 1).

Üst ep derm s
Küt kula
Kloroplast

Pal zat
parank ması
Ks lem
Mezof l
Doku
Floem

Stoma Alt ep derm s
Sünger
Karbond oks t parank ması
Stoma
Su buharı
Oks jen
Görsel 1: Yaprak enine kesiti
Yapraklardaki örtü doku, tek sıralı hücrelerden oluşan ve klorofil bulundurmayan epidermis hücre-
lerinden oluşmaktadır. Epidermis üzerinde bitkiyi su kaybına karşı koruyan, kalınlığı bitkinin yaşa-
dığı ortama göre değişen mumsu, şeffaf kütikula tabakası bulunur. Epidermis hücrelerinin farklılaş-
masıyla stoma, hidatot, tüy ve diken (emergens) denilen yapılar meydana gelir. Stomalar, bitkilerde
gaz alışverişini ve terlemeyi sağlar. Stomaların sayısı, konumu, dağılımı bitkilerin yaşadıkları ekolojik
koşullara göre değişir. Hidatotlar sıcak ve nemli havalarda fazla suyun damlama (gutasyon) ile atılma-
sında görevlidir. Tüyler bitkilerde örtü, savunma, salgı, tırmanma, emme gibi farklı yapı ve görevlere
sahip iken dikenler hayvanlara karşı korunma ve savunmayı sağlar. Yaprağın mezofil tabakasında
temel dokuyu oluşturan palizat parankiması silindirik ve düzenli dizilişe sahip bol kloroplastlı hüc-
relerden oluşmakta; sünger parankiması düzensiz dizilim gösteren, palizat parankimasına göre daha
az kloroplast taşıyan hücrelerden oluşmaktadır. Yapraklarda su ve mineralleri taşıyan odun borusu
(ksilem) ile organik besinleri taşıyan soymuk borusu (floem) iletim doku elemanıdır.

1. Epidermisin farklılaşması sonucunda oluşan klorofilli bekçi hücreleri fotosentez yapmaktadır, an-
cak epidermis hücrelerinin klorofili yoktur ve fotosentez yapamaz. “Epidermis hücrelerinin kloro-
fil sentezleme geni yoktur.” görüşüne katılır mısınız? Düşüncelerinizi açıklayınız.

127