Page 129 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

59 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2.

I II III Yönerge Oksinler hakkında aşağıda verilen metin ve görselden faydalanarak soruları cevaplandırınız.
Yaprakların alt Yaprakların üst Yaprakların
yüzey bal mumu yüzey bal mumu her k yüzey Oksinler, bitki büyüme ve gelişiminde birçok etkiye sahip bitki hormon sınıfıdır. İndolasetik asit
le kapatılıyor. le kapatılıyor. bal mumu le (IAA), bitkilerde en bol üretilen doğal bir oksindir. Bir bitki dokusunun indolasetik aside cevabı;
kapatılıyor. dokudaki reseptörlerin varlığına, bu hormonun miktarına, salınma süresine ve bitkideki diğer hor-
monlarla etkileşimine bağlıdır.
Yukarıdaki görselde verilen bitkilere yazılan uygulamalar yapılıyor. Sulak bölgeye adapte olmuş bu
bitkilerin yapraklarında gerçekleşen terleme sonucu su kaybı miktarının çoktan aza doğru sıralama- Oksinler bitkinin sürgün ucundan aşağıya, gövdeye doğru tek yönlü taşınır. Oksinler, bitkinin sür-
sı nasıl olmalıdır? gün ucundan diğer bitki kısımlarına taşındıkça hücrelerin büyümesini uyarır. Bitki gövdesinde hüc-
re uzamasını belirli konsantrasyon aralığında (10 ile 10 M arasında) teşvik ederken daha yüksek
-4
-8
konsantrasyonda engeller. Bu engellemeyi etilen hormonu üretimini teşvik ederek yapar. Düşük kon-
santrasyondaki oksinler kök gelişimini teşvik eder. Kök gelişiminde sadece oksinlerin rolü yoktur.
Sitokininler, özellikle kök ve embriyo gibi aktif büyüyen dokularda üretilen diğer bir bitki hormonu-
dur. Bir doku kültürü ortamında oksinler ve sitokininlerin nispi konsantrasyonları, bitkinin kök ve
3. Yaprağın enine kesitinde mezofil tabakasında bulunan palizat parankiması üst epidermise yakın, gövde gelişiminde belirleyicidir. Oksin/sitokinin oranı yüksek ise kök, sitokinin/oksin oranı yüksek
sünger parankiması ise alt epidermise yakındır. Bu durumun nedenini açıklayınız. ise sürgün oluşur.
Oksinler, gövde ve kök büyümesini teşvik etmenin
yanı sıra gövdenin kalınlaşmasını da sağlar. Ayrıca
Büyümey hızlandırma meyve ve çiçek tomurcuğu gelişimini uyarır.
Yaprak ve meyvelerin dökülmesini engeller.
Bitkinin ışığa ve yer çekimine yönelme hareketinde
4. Bekçi hücrelerinde turgor basıncını artırarak hücrelerin birbirinden uzaklaşmasını ve stomanın 0 rol oynar.
açılmasını sağlayan yapısal ve metabolik etkenlerin neler olduğunu açıklayınız.
Büyümey engelleme Kök Tomurcuk Gövde

10 -9 10 -7 10 -5 10 -3 10 -1
Şekil 1. Farklı oksin konsantrasyonlarının farklı organlarda
teşvik edici ve engelleyici etkisi
5. Epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla meydana gelen tüylerin bitkilerde farklı görevleri vardır. 1. “Bir hormonun farklı konsantrasyonları aynı hedef hücre üzerinde farklı etkilere neden olabilir.” ifadesine
Afrika menekşesinin, ısırganın ve nanenin yaprağında, sarmaşığın gövdesinde ve karasal bitkilerin katılır mısınız? Gerekçesiyle açıklayınız.
köklerinde bulunan tüylerin fonksiyonlarının neler olduğunu açıklayınız.

6. Çift çenekli bir bitkinin gövdesindeki kabuk (korteks) bölümü kambiyumdan itibaren halka şek-
linde soyularak çıkarılıyor. Bu bitkinin yaprağındaki hangi iletim doku elemanında aksamalar
görülür? Bu aksaklıkların bitkiye ne tür zararı olabileceğini açıklayınız. 2. “Bir hormonun belirli bir konsantrasyonu hedef hücrelerde farklı etkiler gösterebilir.” açıklamasının doğ-
ruluğunu grafikten örnek vererek açıklayınız.

128
Hazırlayan: Mehtap BOYRAZ