Page 131 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

60 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Bir araştırmacı, havuç bitkisi hücrelerini kültür ortamında büyüterek tam bir bitki elde etmeyi hedefle-
miş, ancak uzun bir süre geçmesine rağmen hücre topluluklarından sürgün ve kök farklılaşması oluş-
turamamıştır. Bu araştırmacının hedefine ulaşamamasının nedenini yönergede verilen bilgilerden yola
çıkarak açıklayınız.
Yönerge Metin ve grafiklerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bitkilerin büyümesini ve gelişmesini sağlayan faktörlerden biri de kimyasal faktörlerdir. Bitkilerde hücre,
doku ve organlar arasında kimyasal sinyaller vardır ve bunlar metabolizmayı düzenler. Bu sinyallere hor-
4. Bitkilerde tepe tomurcuğunda üretilen oksin, bitkinin alt bölümlerine tepe tomurcuğunun hemen altın- mon denir. Oksinler, giberellinler, sitokininler, etilen ve absisik asit en çok bilinen bitkisel hormonlardır.
daki taşıma bölgesiyle iletilir. Düzenlenen bir deneyde aynı bitkiden üç taşıma bölgesi kesilerek çıkarıl- Bitkisel hormonların bazıları üretildikleri dokuda bazıları ise başka dokuya taşınarak etkinlik gösterir.
mıştır. Deneydeki 1 ve 3. uygulamalarda kullanılan taşıma bölgeleri, bitkideki konumunda; 2. uygulama- Bazı bitki hormonları gelişmeyi uyarıcı yönde etkiliyken bazıları ise engelleyici yönde etkilidir. Bitki hor-
da kullanılan ise ters konumda olacak şekilde, aşağıdaki şemada gösterildiği gibi oksin içeren ve oksin monları, genellikle tek başına etki etmezler ve hormonların kendi aralarında etkileşimleri vardır.
içermeyen iki agar bloku arasına yerleştirilmiştir. Bitkilerde üretilen hormonlardan biri olan oksinlerin başlıca sentezlendiği yerler, uç meristemi ve genç
yapraklardır. Gelişmekte olan meyveler ve tohumlar yüksek miktarda oksin içerir. Oksinlerin bitkilerin
Gövden n uç kısmı 1. Uygulama 2. Uygulama 3. Uygulama gelişimini sağlayan pek çok aşamasında rolü vardır. Ancak aşırı miktarda oksin bitkilerde öldürücü etki
kes l p çıkarılır yapar. Bir diğer bitkisel hormon olan giberellin, bitkinin değişik kısımlarında farklı miktarlarda bulunur
A
A B A Oks n der m fazla ve olgunlaşmamış tohumlarda en yüksek orandadır. Bitkilerin gövde ve yaprak uzamasında etkilidir.
olan agar blok Giberellin, hem hücre bölünmesi hem de hücre uzamasını uyararak etki gösterir. Bazı mutant bitkilerde
Oks n çermeyen agar blok
Gövde parçası giberellin sentezi yoktur ya da giberelline yanıt oluşturulamamaktadır. Giberellin, embriyonun büyüme-
ters çevr l r Oks n der m az
olan agar blok sini, fidelerin çıkmasını ve hücre uzamasını artırır.
B A B
B 1. Oksinlerin yüksek konsantrasyonda kök hücreleri üzerinde nasıl bir etkisi vardır?

B tk gövde parçası

a) 1. uygulamanın sonunda gövde parçasının alt kısmındaki agar blokun yapısında oksin hormo-
nuna rastlanır mı? Gerekçesiyle açıklayınız.

2. Yabani otların yok edilmesi için üzerine oksin hormonu püskürtülmesinin sebebi ne olabilir?

b) “2. uygulama sonunda oksin içermeyen agar blokta bir süre sonra oksin hormonu tespit edilir.”
görüşüne katılır mısınız? Gerekçesiyle açıklayınız.

3. Aşağıdaki şekil, oksin hormonunun bir bitki sürgününün büyümesi üzerindeki etkisini göstermek-
tedir. Şekli inceleyerek oksinin ışığa bağlı bitki büyümesindeki ve yönelimindeki etkisini açıklayınız.

c) 2. uygulamada agar bloklarının yeri değiştirilseydi oksinin taşınması nasıl olurdu? I ık kaynağı

Oks n

ç) “3. uygulamanın sonunda oksin hormonu A yönünden B yönüne doğru taşınır.” görüşünü
destekler misiniz? Gerekçesiyle açıklayınız. B tk sürgünü

130
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI