Page 197 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

92 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Sizce karanlıkta büyüyen fasulye bitkisi ile aydınlıkta büyüyen fasulye bitkisi arasında bir farklılık
gözlenir mi? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle açıklayınız.

Yönerge Aşağıdaki görsel ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

4. Sizce tohumda dormansinin görülmesi istenilen bir durum mudur? Düşüncelerinizi açıklayınız.

1. Antibiyotikler yalnızca belirli 2. Belirli özelliklere sahip 3. Bu bakteriler artık
bakteri türlerini öldürebilir. bakteriler hayatta kalır. çoğalabilir ve kolonile ebilir.
5. Absisik asit ve giberellin hormonları çimlenme ve dormansinin devamlılığının sağlanmasına nasıl
etki ediyor olabilir? Tohumun çimlenmesinde etkili olan başka bitkisel hormonlar var mıdır? Görsel: Antibiyotik direnci
Görselde birden fazla bakteri türüne 1. aşamada belli bir antibiyotik uygulanıyor. 2. aşamada bu antibiyotikten
sadece bazı bakteri türlerinin etkilendiği ve öldüğü, bazılarının ise yaşamaya devam ettiği gözlemleniyor. 3. aşa-
mada ise antibiyotikten etkilenmeyen bakterilerin hayatta kalıp çoğaldığı görülüyor. Bu da bakteri çeşitliliğinin
antibiyotiğe karşı dirençli olmadaki etkisini gösteriyor.
Günümüzde bakteri kökenli hastalıklar yaygın olarak görülmektedir. Bu hastalıklarla mücadelede antibiyotikler
kullanılmaktadır. Antibiyotiklerin yanlış seçilmesi, kullanım süresine uyulmaması ve çok sık kullanılması bak-
terilerin antibiyotiğe direncini artırmaktadır. Bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç kazanmaları doğal seçilim
mekanizmasıyla gerçekleşmektedir. Antibiyotiklerin virüslere etki etmediği ispatlandığından her enfeksiyon
için antibiyotik kullanılmaz.
Hangi bakterinin hangi antibiyotiğe direnç gösterdiğini tespit etmek amacıyla laboratuvarlarda antibiyogram
testi yapılır. Örneğin ABD’de yetmiş yaşında bir kadın, tedavi edilemeyen bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle
yaşamını yitirmiştir. Testler, kadının vücuduna yayılmış bakterilerin 26 ayrı antibiyotiğe karşı kendini savu-
nabildiğini göstermiştir. Hastalık Kontrolü ve Önlenmesi Merkezinde çalışan bir doktor, bakteriyi öldürmek
için ABD’de var olan tüm antibiyotikleri denediklerini ancak hiçbirinin işe yaramadığını söylemiştir. Bu olay,
bir ilk değildi. Geliştirilen tüm antibiyotikler, bir süre sonra bakterilerin direnç geliştirmesi sebebiyle etkisiz
6. Mısır ve fasulye tohumlarının çimlenmesinde farklılık gözlenir mi? Bu iki tohumun çimlenmesini hâle gelmektedir. Bu durumla başa çıkmanın bir yolu sürekli yeni antibiyotikler geliştirmektir. Ancak bazen
karşılaştırarak açıklayınız. bakterilerin hızına yetişmek mümkün olamamaktadır. Tahminlere göre eğer önlem alınamazsa 2050 yılına ge-
lindiğinde antibiyotiklere karşı dirençli bakteriler, her yıl ortalama 10 milyon insanın yaşamını tehdit edecektir.
Antibiyotikler, her hastalıkta kullanılmadığı gibi her insanda da aynı antibiyotik kullanılmayabilir. Bu nedenle
doktorlar tarafından reçete edilmemiş antibiyotik ve diğer ilaçlar kesinlikle alınmamalıdır.

1. Bakterilerin çoğalmasını engelleyen veya bakterileri öldüren biyolojik kaynaklı ya da sentetik olarak
elde edilen maddelere antibiyotik denir. Antibiyotiklerin kullanılmasının insanlar açısından fayda
ve zararlarını açıklayınız.

196
Hazırlayan: Seda GÜNAY