Page 201 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 201
94 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
2. Yönerge Aşağıda verilen metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Bakteriler haploit kromozoma sahip oldukları için yeni bir alel hemen etkisini gösterebilir. Bu sebeple
prokaryotlardaki mutasyonların popülasyonda daha çabuk genetik varyasyona sebep olacağı söylenebi-
lir. Hayvanlar ve bitkilerdeki mutasyon hızı daha düşük ve nesilden nesile aktarılma durumu çok daha Yönerge Aşağıdaki metinden faydalanarak soruları cevaplayınız.
yavaştır.
Bakteriyel bir enfeksiyon geçiren bir kişi kullandığı A antibiyotiği ile tedavi olmuştur. Birkaç ay sonra
grip şikâyeti sebebiyle gereksiz yere A antibiyotiğini kullanmıştır. Şikâyetlerinde azalma hisseden kişi Mutfakta yediğimiz, tattığımız besinler yüzlerce yıldır yapay seçilimle soframıza geliyor. Akdeniz’de ken-
diliğinden yetişen yabani hardal otundan; brokoli, lahana, karnabahar, Brüksel lahanası, karalahana gibi
tedavi olduğunu düşünmüş ve her grip olduğunda bu antibiyotiği kullanmıştır. İki yıl sonra daha önce
geçirdiği bakteriyel enfeksiyona yakalanmış ve tekrar A antibiyotiğini kullanmış fakat ilk seferdeki iyi- farklı tat ve görünüşe sahip sebze çeşitlerinin oluşturulması bir yapay seçilimdir. Yabani hardal otunun
leştirici etkisini görememiştir. Hatta daha yüksek dozda kullanması gerektiği için vücudunda fazla yan tür içi varyasyonları yüzlerce yıl insanlar tarafından seçilerek yetiştirildi. Bu türün büyük yapraklıları
etki görmüştür. seçilerek lahana; büyük çiçeklileri seçilerek brokoli ve karnabahar gibi sebzeler yüzlerce yıl süren yapay
seçilimle üretildi. Tarımdaki yapay seçilime başka örnekler, buğday başağı ve mısırdaki tane (tohum)
sayısının artırılmış olması; menengiç bitkisinden Antep fıstığı üretilmesidir.
3. Bakteriyel enfeksiyonun aynı antibiyotikle bir süre sonra etkili tedavi edilememesinin sebebi nedir?
Brüksel lahanası
Brokol
4. Bir kişinin gereksiz antibiyotik kullanması ile milyonlarca kişinin gereksiz antibiyotik kullanması Yanal yaprak tomurcukları Ç çek tomurcukları ve kök
toplum sağlığı açısından nasıl bir durum sergiler?
Lahana Karnabahar
Uç yaprak tomurcukları Ç çek tomurcukları
5. Hayvanlar ve bitkilerde mutasyon ile çeşitlilik sağlanmasının çok mümkün olmadığı bilinmektedir.
Gelişmiş canlılarda çeşitliliğe sebep olan etkenler size göre neler olabilir?
Mangır Alaba
Yapraklar Kök
6. Virüsler bilim dünyasında canlı olarak kabul edilmez fakat kalıtım materyali taşıdıkları için DNA Görsel: Hardal bitkisinden yapay seçilimle üretilen bitki örnekleri
veya RNA’larında mutasyon gerçekleşebilir. Günümüzde COVID-19 virüsünün mutasyona uğradığı
bilgisi ortaya konulmuştur. Virüslerde gerçekleşen bu mutasyonlar virüs için faydalı mıdır? Virüsler Yapay seçilim, insanlar tarafından bitki ve hayvanlarda istenilen özelliklerin tanımlanması ve gelecek
bu sebeple doğal seçilime uğramış olurlar mı? nesillerde bu özellikleri geliştirmek ve sürdürmek için yapılan seçimli üretim çalışmalarıdır. Yapay se-
çilim, doğal seçilim ile aynı şekilde çalışır. Yapay seçilimde olması istenen özelliklerin yeni nesillere ak-
tarılması için söz konusu özellikleri en yüksek düzeyde taşıyan bireyler çiftleştirilir. Doğal seçilimde bu
kararları veren insan müdahalesi değil, ortam koşullarıdır. Yapay seçilim, doğal seçilimden daha hızlı
olup insanların organizmaları kendi ihtiyaçlarına göre şekillendirmelerine olanak sağlar. Seçimli üretim;
bir organizma türünün özelliklerini, insanların istediği biçime yaklaştırmak için nesiller boyu süren ça-
lışmalarla gerçekleştirilir. Bu sayede birkaç kuşak sonraki nesiller, birkaç kuşak önceki atalarından daha
farklı genel özellikler sergiler.
200
Hazırlayan: Feyza Tuba EROĞLU
