Page 27 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 27
10 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
2. Prokaryot hücrelerde DNA replikasyonunda bir tane başlangıç noktası bulunmasına rağmen ökaryot
hücrelerdeki DNA replikasyonunda çok sayıda başlangıç noktası bulunmaktadır. Prokaryot ve ökar-
yot hücrelerdeki DNA replikasyonlarında gerçekleşen bu farklılıkların sebeplerini açıklayınız.
1. Yönerge Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Tarihî bir yapı hayal edin, zaman içinde çatısı çökmüş tanınmaz hâlde.
Bu yapıyı yenilemek, tamir etmek istediğimizde tarihî bina olduğu için
her şeyin aslına uygun yapılması gerekir. Olabilecek en iyi haber, bu
3. DNA polimeraz enzimi açılan DNA zincirlerdeki bazların karşılarına uygun nükleotitlerin eşlen- yapının tüm planlarının ve projesinin ayrıntılarıyla elimizde olmasıdır.
mesini sağlar. “Replikasyon sırasında DNA polimeraz enzimin bu görevi dışında başka görevleri de Bunlardan bize en çok lazım olan ise sadece çatısının aslına uygun hâ-
bulunur.” diyen bir kişinin replikasyon sırasında gerçekleşen hangi durumları gözlemlediği için bu linin planlarıdır. Anlaşacağımız bir mimar projeyi inceleyip çatı planını
sonuca ulaştığını açıklayınız.
kopyalayacak ve yapılması gerekenleri planlamak için şantiyeye gidecek-
tir. Mimarımız ustabaşı ile anlaşacak, işinin ehli usta ve işçilerle çalışarak
çatıyı aslına uygun yenilemelerini isteyecektir. Ustabaşı, bu iş için birçok
usta ve işçiyi çalıştıracak, plana uygun malzemelerle tadilatı bitirecektir.
4. Hücrelerde protein, enzim, hormon ve RNA gibi molekülleri kendisini oluşturan yapı taşlarına ay-
rıldıktan sonra tekrar sentezlenebilirken DNA molekülünün yıkımı gerçekleştikten sonra tekrar
sentezi gerçekleşmez. Bu durumun sebebinin ne olabileceğini açıklayınız. DNA R bozom M mar Am no as t tRNA Am no as t tRNA Am no as t tRNA Pol pept t Z nc r
1. Yukarıdaki metinde çatının tekrar yapılabilmesinde projede yer alan bilgiler kullanılarak işçilerle
kiremit ve malzemeler taşınmış, çatı yeniden oluşturulmuştur. Bu tadilatı protein sentezine benze-
tirsek aşağıdaki terimlerin hikâyedeki karşılığı nedir?
DNA : tRNA :
Gen : Amino asit :
5. Meselson (Meselsın) ve Stahl (Sıtal) yapmış oldukları çalışmalar ile DNA molekülünün yarı koru-
numlu olarak eşlendiğine dair güçlü kanıtlar ortaya koymuşlardır. Meselson ve Stahl çalışmalarında mRNA : Protein :
azot atomunun izotoplarını kullanmışlardır. Buna göre: Ribozom :
a) Meselson ve Stahl’ın E. coli bakterilerini ağır azot ( N) içeren kültür ortamında birçok nesil 2. Hikâyedeki işçiler çatı inşaatını tamamladıktan sonra plandan farklı olarak çatıya birkaç ekleme yapmak
15
çoğalttıktan sonra DNA’larını izole edip bunları santrifüj ettiklerinde DNA’ların tüpün tabanında istiyor fakat bunun mümkün olmadığını anlıyorlar. Bu engelin protein sentezindeki karşılığı nedir?
bir bant oluşturacak şekilde toplanması nasıl açıklanabilir?
3. Aşağıdaki şekilde ökaryot bir hücrede gerçekleşen protein sentezinin aşamaları gösterilmiştir. Şekle
bakarak tablo üzerindeki tanımlara uygun numaraları dairelerin içine yazınız.
b) Meselson ve Stahl ağır azot taşıyan DNA’ya sahip olan E. coli bakterilerini hafif azot ( N) içeren
14
kültür ortamında birçok nesil çoğalttıktan sonra DNA’larını izole edip santrifüj etmiş olsalardı
DNA’ların tüpün hangi kısmında bir bant oluşturduğunu görürlerdi? Kısaca açıklayınız. a) tRNA’ların getirdiği amino b) tRNA, taşıdığı metiyo- c) Herhangi bir protein
asitler peptit bağıyla birle- nin amino asidini ribozo- veya polipeptit zincirinin
şerek polipeptit zinciri oluş- ma getirir ve ribozomun sentezinden sorumlu DNA
turur. Bu işlem durdurma büyük alt birimi küçük alt parçasına “gen” denir.
kodonuna kadar devam eder. birimine bağlanır.
ç) RNA polimeraz enzimiy- d) mRNA’nın, şifrenin e) Sentezlenen mRNA, çe-
le DNA’nın anlamlı ipliğin- kopyasını alıp çekirdekteki kirdekten çıkar ve sitoplaz-
den mRNA sentezlenmesi- porlardan sitoplazmaya maya geçerek ribozomun
ne transkripsiyon denir. geçmesidir. küçük alt birimine bağlanır.
26
Hazırlayan: Mehmet YOLCU
