Page 31 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

12 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Görsel 2’deki gibi translasyonda amino asitlerin eklenmesi ile polipeptit zinciri meydana gelir. Bu
zincirin formunda değişiklik meydana gelerek proteine dönüşür. Bu olayın sebebi nedir?

1. Yönerge Protein sentezi ile ilgili aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

4. “Protein sentezinde görevli bu moleküller mükemmel bir ekibin parçalarıdır. Bu ekibin çalışma
düzenindeki en kritik olay DNA’daki genin doğru okunmasıdır.” hipotezine katılır mısınız? Ceva- DNA, genleri barındıran yönetici moleküldür. Genler tarafından üretilen mesajcı RNA’ların ribozom-
bınızı gerekçeleri ile açıklayınız. da okunmasıyla protein sentezlenir. Sentez sırasında protein yapısında yer alacak amino asitler taşıyıcı
RNA’lar sayesinde ribozoma ulaştırılır. Hangi amino asitlerin hangi sıraya göre ribozoma getirileceği
mesajcı RNA’daki kodonlara göre belirlenir.

DNA tRNA

5. RNA’lar DNA’dan köken aldığına göre herhangi bir tRNA çeşidinin sentezlenmesi sırasında mey- 1
dana gelen bir hata bundan sonra üretilecek tüm tRNA’ların da hatalı olmasına sebep olur mu? 5 Prote n 3
Çekirdek mRNA 4 Am no as t

2

2. Yönerge Aşağıdaki Görsel 3’ü ve verilen metni inceleyerek soruları cevaplayınız.
mRNA Ribozom
İk nc Baz Sırası Yandaki görsel amino asitlerin hangi kodon- Görsel: Protein sentezi
lara göre ribozoma getirildiğini göstermekte-
dir. Bu sistem 20 farklı amino asidin rahatlık- 1. Cihan öğretmen, öğrencilerine protein sentezi konusunu anlatırken konunun daha iyi kavranması
la şifrelenebilmesi için yeterlidir. 64 çeşit için aşağıdaki olay üzerinden bir benzetim yapmıştır.
kodondan 3 çeşidi amino asit kodlamaz, bu Annesi Elif’ten yemek yapmasını istemiş ancak Elif yemeği tek başına yapamayacağını söylemiş-
kodonlara durdurucu kodon adı verilir. Bu tir. Bunun üzerine annesi, sebzeli bir et yemeğinin tarifini bir kâğıda yazarak Elif’e vermiştir. Elif
B r nc Baz Sırası Üçüncü Baz Sırası kodonlar, protein sentezini sonlandıran sin- yemek tarifinden yola çıkarak gerekli malzemeleri hazırlamış, bu malzemeleri tencereye koymuş,
daha sonra ocağın altını yakarak yemeğin pişmesini beklemiştir.
yallerdir. Geriye kalan 61 çeşit kodon, 20 fark-
Cihan öğretmenin konunun daha kolay kavranması için anlattığı bu örnek olay ile protein sentezi
lı amino asidi şifrelemek için kullanılır.
sürecinin unsurlarını eşleştiriniz.

a Ribozom Anne
Görsel 3: Kodon tablosu
b DNA Yemek tarifi

5. 20 çeşit amino aside karşılık 20 değil de 61 kodonun bulunması canlılara bir avantaj sağlar mı?
c Amino asitler Elif

ç mRNA Malzemeler

5. Sırası ile prolin, izolosin, histidin ve arjinin amino asitlerinden üretilecek bir polipeptit zinciri, bu amino d tRNA Tencere
asitleri şifreleyen kodonlarla kaç farklı biçimde üretilebilir? Görselden yararlanarak cevaplayınız.
e Protein Yemek

f ATP Ocak

30
Hazırlayan: Feyza Tuba EROĞLU