Page 47 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

20 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1 2
Gl koprote nler konakçı Kaps t ve genom hücreye
hücreye bağlanarak v rüsün g rer, kaps t s nd r l nce 3
hücre ç ne g r n sağlar. v ral genom serbest kalır.
V ral genom RNA pol merazla
Kaps t sentezlenecek tamamlayıcı RNA
pl kler ç n kalıp görev görür.
RNA Konakçı
hücre 4
V ral genom Yen v ral genom
RNA’ları tamamlayıcı
Gl koprote nl (RNA)
zarf Kalıp RNA pl kler kalıp olarak
kullanılarak üret l r.
ER
5 mRNA
Tamamlayıcı RNA pl kler 7
mRNA olarak görev yapar. Kaps t Her v ral genom
Kaps t prote nler prote nler Genomun molekülünün etrafında
s toplazmada, gl koprote nler kopyası kaps t olu ur.
ER ve golg de üret l r. RNA

Gl ko-
prote nler
6
Kesec kler, zarf
gl koprote nler n Her yen v rüs hücreden
hücre zarına ta ır. 8 çıkarken etrafı hücre zarı
parçası ve zara gömülü
gl koprote nlerle kaplanır.

Şekil 2: SARS-CoV-2’nin konak hücrede çoğalması

COVID-19 pandemisi hızla devam ederken SARS-CoV-2 virüsüne karşı aşı geliştirilmesi küresel bir amaç
hâline gelmiştir. Bu nedenle çok sayıda COVID-19 aşı çalışması klinik öncesi ve klinik aşamalarında devam
etmektedir. Bu aşı adayları içerisinde geleneksel olarak başvurulan yöntemlere ek olarak yeni teknolojiler
de bulunmaktadır. Geleneksel aşılarda hastalığa sebep olan virüsler, zayıflatılarak ya da etkisizleştirilerek
vücuda enjekte edilir; böylelikle vücut, kendisine zarar veremeyecek hâle gelen virüse karşı bağışıklık ka-
zanmayı öğrenir. İnaktif aşılar ve canlı attenüe (hastalık yapıcı etkisi azaltılmış) aşılar bu tip aşılara örnek-
tir. Protein bazlı aşılar, güvenli bir bağışıklık yanıtı oluşturmak için virüsün yapısını taklit eden protein
parçalarını içeren aşılardır. RNA tabanlı aşılarda ise virüsün tamamı yerine, genetik bilgisini taşıyan RNA
zincirinden kritik bir kısım vücuda enjekte edilir. Viral vektör aşılarında da yine gen teknolojisi kullanıla-
rak virüsün taşıdığı genetik materyalin bir kısmı, başka bir virüs içine yerleştirilir ve vücuda enjekte edilir.
Aşağıdaki tabloda klinik çalışma aşamasındaki COVID-19 aşı çeşitleri gösterilmektedir.

Tablo: Klinik Çalışma Aşamasındaki COVID-19 Aşıları
Aşı Çeşidi Aşının Adı AR-GE Merkezi

Viral vektör aşıları ChAdOx1 Oxford/AstraZeneca ve Sputnik V

İnaktif aşılar CoronaVac Sinovac

Protein alt-ünite aşıları SARS-CoV-2 glikoprotein nanopartikül aşısı Novavax

Nükleik asit aşıları mRNA1273 Moderna, BioNTech/Pfizer

46