Page 42 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 18

1. ÜNİTE > Genden Proteine Kazanım 12.1.2.3. Genetik mühendisliği ve biyoteknoloji uygulamalarını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi KARBON KOPYALAR 25 dk.

Amacı Klonlama yöntemini ve amacını açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Klonlama hakkında verilen metin ve görselden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Olgun bir vücut hücresinin çekirdeğinin çıkarılarak çekirdeği çıkarılmış bir yumurta hücresine akta-
rılması esasına dayanan yönteme somatik hücre çekirdek transferi denir. Bilim insanları bu yöntemi
kullanarak kurbağa, inek, koyun gibi canlıları klonlamayı başarmışlardır. Çekirdek transferi yönte-
minde bir yumurta hücresine ait çekirdek çıkarılır. Yetişkin vücut hücresinden alınan çekirdek, çekir-
deği çıkarılan yumurta içerisine aktarılır. Vücut hücresi çekirdeğini taşıyan yumurta hücresinin uygun
bir şekilde uyarılmasıyla bölünmesi sağlanır. Mitoz bölünmeler sonunda oluşan hücre kümeleri üreme
amaçlı veya kök hücre elde etmek için kullanılır.
İnsanda pıhtıla ma
Hücre kültürü faktörü gen f broblast Çek rdek çıkarılır
hücreler ne aktarılır

Fetüs f broblastları Transgen k hücreler

Embr yo gel r Embr yo b r koyunun Poly
rahm ne yerle t r l r

Koyundan alınan Yumurtanın çek rdeğ Transgen k hücren n
yumurta çıkarılır çek rdeğ yumurtaya
aktarılır
Şekil 1: Polly’nin klonlama aşamaları
1. Kopyalanacak koyunun b r
meme hücres n n zole ed lmes
2. Hücren n çek rdeğ n n
çıkarılması
6. Z got görev üstlenen 8. Gebel k süres sonunda
yen hücren n çek rdeğ alınan koyunun
çoğaltılarak genet k kopyası olan
embr yoya dönü mes Dolly’n n dünyaya gelmes
3. Ba ka b r d
koyundan yumurta
elde ed lmes 5. Kopyalanacak koyunun
hücre çek rdeğ n n, çek rdeğ
çıkarılan yumurta hücres
le kayna tırılması 7. Embr yonun ta ıyıcı
koyuna transfer
4. Yumurtanın çek rdeğ n n ed lmes
çıkartılıp atılması
Şekil 2: Dolly’nin klonlama aşamaları

Üreme amaçlı çekirdek transferi, 1996 yılında Dr. Wilmut (Vilmut) ve arkadaşları tarafından Dolly
(Doli) adı verilen koyunun oluşturulması sırasında gerçekleştirilmiştir. Dolly’yi oluşturmak için klonu
olan koyunun meme hücresinin çekirdeği, yumurta hücresine transfer edilmiştir. Benzer şekilde fare,
inek, maymun ve kedi kopyalanmıştır. Türkiye’de de “Oyalı” isimli kopyalanan ilk koyun ile “Efe”, “Ece”
ve “Ecem” adlı sığırlar klonlanan canlılara örnektir.
Dr. Wilmut ve ekibi Dolly’den sonra Polly (Poli) isimli bir koyun oluşturmuşlardır. Polly, bir koyunun
embriyosundan alınmış fibroblast hücrelerinden klonlanmıştır. Fibroblast hücrelerindeki genler, insan
genleri aktarılarak yeniden düzenlenmiştir. Polly, hemofili ve pahalı protein tedavileri gerektiren başka
hastalıklar için ümit ışığı olmuştur.

41