Page 41 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 41
17 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
3. Kök hücre teknolojisinin potansiyel uygulama alanları sizce neler olabilir?
Yönerge Klonlama hakkında verilen metin ve görselden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
4. Embriyonik kök hücre ve erişkinlerin dokularında bulunan kök hücreler arasındaki önemli farklar Olgun bir vücut hücresinin çekirdeğinin çıkarılarak çekirdeği çıkarılmış bir yumurta hücresine akta-
nelerdir? rılması esasına dayanan yönteme somatik hücre çekirdek transferi denir. Bilim insanları bu yöntemi
kullanarak kurbağa, inek, koyun gibi canlıları klonlamayı başarmışlardır. Çekirdek transferi yönte-
minde bir yumurta hücresine ait çekirdek çıkarılır. Yetişkin vücut hücresinden alınan çekirdek, çekir-
deği çıkarılan yumurta içerisine aktarılır. Vücut hücresi çekirdeğini taşıyan yumurta hücresinin uygun
bir şekilde uyarılmasıyla bölünmesi sağlanır. Mitoz bölünmeler sonunda oluşan hücre kümeleri üreme
amaçlı veya kök hücre elde etmek için kullanılır.
5. Kök hücre tedavi teknolojisinin yakın gelecekte daha da gelişmesi insan sağlığı açısından hangi Hücre kültürü İnsanda pıhtıla ma Çek rdek çıkarılır
avantajları da getirecektir? faktörü gen f broblast
hücreler ne aktarılır
Fetüs f broblastları Transgen k hücreler
Embr yo gel r Embr yo b r koyunun Poly
6. Gelişen dünyada gelecekteki mesleğinizi genetik mühendisliği olarak seçtiğinizi düşününüz. Sizden rahm ne yerle t r l r
seçim nedeninizi tek bir cümle ile açıklamanız istenseydi bu cümleniz ne olurdu?
Koyundan alınan Yumurtanın çek rdeğ Transgen k hücren n
yumurta çıkarılır çek rdeğ yumurtaya
aktarılır
Şekil 1: Polly’nin klonlama aşamaları
1. Kopyalanacak koyunun b r
meme hücres n n zole ed lmes
7. Kök hücre bankalarının kurulumu ile ilgili neler hedeflenmektedir? 2. Hücren n çek rdeğ n n
çıkarılması
6. Z got görev üstlenen 8. Gebel k süres sonunda
yen hücren n çek rdeğ alınan koyunun
çoğaltılarak genet k kopyası olan
embr yoya dönü mes Dolly’n n dünyaya gelmes
3. Ba ka b r d
8. 2015 yılında Nobel ödülünü “Kanser Tedavisinde İlaçların DNA’ya Etkileri” çalışması ile alan Türk koyundan yumurta 5. Kopyalanacak koyunun
elde ed lmes
biyoteknoloji uzmanı kimdir? hücre çek rdeğ n n, çek rdeğ
çıkarılan yumurta hücres
le kayna tırılması 7. Embr yonun ta ıyıcı
koyuna transfer
4. Yumurtanın çek rdeğ n n ed lmes
çıkartılıp atılması
Şekil 2: Dolly’nin klonlama aşamaları
9. Günümüz biyoteknolojisinin kullanım alanları nerelere kadar genişlemiştir? Gündelik hayatınızı Üreme amaçlı çekirdek transferi, 1996 yılında Dr. Wilmut (Vilmut) ve arkadaşları tarafından Dolly
düşünerek aklınıza gelen alanları belirtiniz. (Doli) adı verilen koyunun oluşturulması sırasında gerçekleştirilmiştir. Dolly’yi oluşturmak için klonu
olan koyunun meme hücresinin çekirdeği, yumurta hücresine transfer edilmiştir. Benzer şekilde fare,
inek, maymun ve kedi kopyalanmıştır. Türkiye’de de “Oyalı” isimli kopyalanan ilk koyun ile “Efe”, “Ece”
ve “Ecem” adlı sığırlar klonlanan canlılara örnektir.
Dr. Wilmut ve ekibi Dolly’den sonra Polly (Poli) isimli bir koyun oluşturmuşlardır. Polly, bir koyunun
embriyosundan alınmış fibroblast hücrelerinden klonlanmıştır. Fibroblast hücrelerindeki genler, insan
genleri aktarılarak yeniden düzenlenmiştir. Polly, hemofili ve pahalı protein tedavileri gerektiren başka
hastalıklar için ümit ışığı olmuştur.
40
Hazırlayan: Dilara KADAK
