Page 53 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

22 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. Metinde geçen mitokondri değişim yöntemi bir gen tedavisi uygulaması mıdır? Gerekçesiyle açıklayınız.

Yönerge Aşağıdaki metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Biyoteknoloji, canlıların genetik yapısında istenilen yönde değişiklikler yaparak biyolojik bir sistemin ya
da yapının endüstriyel boyutta kullanılmasına yönelik yöntemleri kapsar. Biyoteknolojik yöntemlerle bir
2. Mitokondri değişim yönteminde hangi laboratuvar teknikleri kullanılmıştır? canlının belirli özelliklerini şifreleyen genetik bilgi bir başka canlıya aktarılabilir. Genetik mühendisliği
canlıların kalıtsal özelliklerinin değiştirilerek onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmalar
yapan bir bilim alanıdır.
Genetik mühendisliği, biyoteknoloji tekniklerinin uygulanmasını içeren çalışmaları kapsar. Genetik mü-
hendisliğinin gelişimine katkıda bulunan bilimler; genetik, moleküler biyoloji ve mikrobiyolojidir. Bilim
insanları bazı çevresel problemlerin çözümünde gen aktarımı yöntemini kullanmaktadır.
Biyoteknolojinin etkili olduğu alanlar; tıp, gıda, tarım ve çevredir.
Birçok bakteri; bakır, kurşun, nikel gibi ağır metalleri ortamdan alarak bakır sülfat, demir sülfat gibi bileşik-
3. Mitokondriye bağlı genetik hastalıklar neden sadece anneden çocuklara aktarılır? lerin yapısına katar. Böylece ağır metaller zararsız hâle gelir ve canlılar tarafından tekrar kullanılır.

4. Mitokondri değişim yöntemi etik açıdan neden tartışmalıdır?

Görsel 1: Su kirliliği Görsel 2: Rekombinant DNA teknolojisi
Altın pirinç, rekombinant DNA yöntemiyle elde edilmiştir. İsveçli bir bilim insanı ve ekibi nergis bitki-
sinden aldıkları geni Agrobacterium tumefaciens bakterisi aracılığıyla pirinç bitkisine aktararak pirince
beta karoten üretme yeteneği kazandırmışlardır. Bu olay pirince A vitamini üretme yeteneği kazandır-
dığından pirincin besin değeri yükselmiş ve rengi altın rengine dönüşmüştür. Bu pirinç bundan dolayı
altın pirinç olarak adlandırılmıştır.
5. Mitokondri değişim yönteminin güvenilir şekilde uygulanması için kanun maddesi yazan bir hu-
kukçu olsaydınız hangi yasal düzenlemeleri yapardınız? 1. Biyoteknolojik uygulamalar kullanılarak gelecekte neler yapılabilir? Günümüzde gerçekleşmesi ol-
dukça zor görünen fakat üzerinde çalışmalar yapıldığında biyoteknolojik uygulamalarla nelerin ya-
pılabileceğine hayal gücünüzü de kullanarak birkaç örnek veriniz.

2. Genetik mühendisliği ve biyoteknoloji uygulamaları canlılar için her zaman olumlu yönde sonuç
vermeyebilir. Biyoteknolojik uygulamalardan risk oluşturabilecek olanlarına örnek veriniz.

52
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI