Page 57 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 57
24 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
2. İnsülin üretmekten sorumlu gen, hangi canlıdan izole edilerek klonlanmıştır? Farklı canlılara ait bir
genin, bakteri hücresinde aynı proteini üretip üretemiyeceğini gerekçeleriyle açıklayınız.
Yönerge Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Aden n
Fosfatlar
R boz
3. İnsülinin biyoteknolojik olarak üretilmesinin diyabet hastaları açısından önemi nedir? Fosfat ATP Fosfat
Bes nlerden Hücrede
elde ed len kullanılacak
enerj enerj
ADP
Aden n
Fosfatlar
R boz
4. A vitamini eksikliğine karşı geliştirilen biyoteknolojik yöntemde transgenik canlı hangisidir? Gerek-
çesiyle açıklayınız. Görsel: Fosforilasyon ve defosforilasyon
Canlılığın devamı için gerekli olan enerji çeşitlerinin çoğunun kaynağı güneş enerjisidir. Ancak canlılar
güneş enerjisinden doğrudan yararlanamaz. Fotosentetik canlılar tarafından gerçekleştirilen fotosentez
sonucu, güneş enerjisi kimyasal bağ enerjisine dönüştürülerek besin üretilir. Canlılar hücresel solunumla
bu besinlerden elde ettikleri kimyasal enerjiyi ATP adı verilen özel bir molekülün yapısında kimyasal bağ
enerjisi olarak tutar. Her hücre metabolizması için gerekli ATP’yi kendisi sentezler. ATP depolanmaz,
hücreden hücreye aktarılmaz. ATP; ısı, elektrik, kimyasal enerji gibi başka formlara kolayca dönüşebilir.
Canlılar ATP enerjisini özümleme (yapım, üretim) reaksiyonlarında ve hareket etme, vücut sıcaklığını
ayarlama, dolaşım, boşaltım, uyarı iletimi gibi metabolik olaylarda kullanır.
5. Transgenik bitkiler üreterek artan dünya nüfusunun gıda probleminin önüne geçilmesinde olumsuz
etkileri neler olabilir? Canlı vücudunda enerji açığa çıkartan reaksiyonlara ekzergonik tepkime denir. Hücrede gerçekleşen solu-
num ve fermantasyon tepkimeleri ekzergoniktir. Gerçekleşmesi için enerjiye ihtiyaç duyulan tepkimelere
ise endergonik tepkime denir. Hücrede gerçekleşen yapım tepkimeleri endergonik tepkimelere örnektir.
Organik maddelere fosfat grubu eklenmesi fosforilasyon, organik maddelerden fosfat grubu kopartılma-
sı ise defosforilasyondur. ADP molekülüne bir fosfat grubu eklenerek ATP sentezlenmesi fosforilasyon
tepkimesine örnektir. Canlılarda ATP sentezi enerji kaynağına göre 3 şekilde gerçekleşir.
A- Substrat Düzeyinde Fosforilasyon, B- Oksidatif Fosforilasyon, C- Fotofosforilasyon
1. Soluduğumuz hava, yediğimiz ve içtiğimiz besinler vücudumuz tarafından işlenir, kullanılır ve ih-
6. Böbreğin ürettiği eritropoietin (EPO) proteini, alyuvarların üretimini tetikler. EPO’nun eksikliği, tiyaç duyduğumuz enerjiye dönüştürülür. Günlük işler için yapılan her hareket enerji gerektirmek-
birçok böbrek hastalığında gözlenir ve kansızlığa yol açar. Hastaların tedavisinde eski tedavi yön- tedir. Buna göre:
temleri yerine biyoteknolojik yöntemler sayesinde elde edilen EPO verilmektedir. Biyoteknolojik a) İnsanda günlük harcanan enerji miktarını belirleyen koşulların neler olduğunu açıklayınız.
olarak EPO eldesinin böbrek hastalarına uygulanması ile eski tedavi metotlarını karşılaştırınız.
b) Besin maddelerinin enerjiye dönüşümünün nasıl gerçekleşmekte olduğunu açıklayınız.
c) Gün içerisinde hiç hareket etmeden yatan bir insanın enerji ihtiyacı var mıdır? Kısaca açıklayınız.
56
Hazırlayan: Hülya TOKGÖZ
