Page 55 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

23 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Biyolojik sistemler yardımıyla ham maddelerin yeni ürünlere dönüştürülmesine geleneksel biyotek-
nolojik yöntemler denir.
Küf mantarından elde edilen penisilinin (antibiyotik) bakterilerin sebep olduğu hastalıklar ile mü-
cadelede kullanılması bu yönteme örnek olarak verilebilir mi? Gerekçesiyle açıklayınız.

Yönerge Aşağıdaki görsel ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

E. col
Fare

DNA zolasyonu
Plazm t
4. Pakistan’da bir çöplükte keşfedilen mantar türünün (Aspergillus tubingensis) plastiği birkaç hafta DNA
gibi kısa sürede çözebildiği anlaşılmıştır. Bilim insanları bu mantar türü sayesinde plastik atıkların Endonükleaz Hedef gen n seç l m
büyük bir kısmının ortadan kaldırılabileceğini düşünüyorlar. Plastiğin doğada kendiliğinden çö-
zünmesi için yüzlerce yıl gerekmektedir. Buna göre: İnsül n gen
a) Plastik atıkların bu mantar türü tarafından biyolojik olarak parçalanması ile yakılarak yok edil- L gaz
mesi arasında nasıl bir fark vardır? B rle t rme
İnsül n gen ta ıyan
plazm t

Rekomb nant plazm t n
hücreye aktarımı
b) Bir gen mühendisi olsaydınız bu mantar türünden nasıl faydalanırdınız?

E. col İnsül n üreten E. col

Görsel: Rekombinant DNA teknolojisi
5. Rekombinant DNA yöntemiyle elde edilen altın pirinç GDO’lu canlılara örnek olarak verilebilir mi?
Gerekçesiyle açıklayınız. Biyoteknoloji, en genel şekliyle sorunların çözülmesi ve yararlı ürünlerin üretilmesi amacıyla biyolojik süreç-
lerin kullanılması olarak tanımlanabilir. Biyoteknoloji virüs, bakteri, bitki ve hayvanlar gibi tüm organizma
sınıflarına uygulanabilir. Modern tıp, insan yaşamını doğrudan etkileyen bilimsel ve teknolojik alandır.
İnsanda ve hayvanda insülin oluşumunu sağlayan gen, biyoteknolojik yöntemlerden biri olan rekombinant
DNA tekniğiyle bakteriye yerleştirilebilir. Bu şekilde bakterinin insülin üretmesi sağlanmış olur. Bakteriler
yoluyla insülin üretilmesi kolay ve ucuzdur. Tarımsal biyoteknoloji ise bitkileri veya canlı organizmaları
değiştirmek için genetik mühendisliği, aşılar ve doku kültürü dâhil olmak üzere bilimsel araç ve teknikleri
kullanır. Rekombinant DNA taşıyan canlılara veya başka canlı türünden gen almış canlılara transgenik
canlı denir. Örneğin nergis bitkisinden alınan beta karoten geni, bir bakteri aracılığıyla pirinç bitkisine
6. “Küf mantarından penisilin elde edilmesi ve insan insülininin bakteriler tarafından üretilebilmesi aktarılarak pirinç bitkisinin (altın pirinç) beta karoten üretmesi sağlanmıştır. Üretilen bu pirinçle beslenen
genetik mühendisliği çalışmaları ile olabilir.” açıklamasına katılır mısınız? Cevabınızı gerekçesiyle toplumlarda A vitamini eksikliğine bağlı hastalıkların (kseroftalmi) önüne geçilmiştir.
belirtiniz.
1. İnsülin geninin klonlanmasında kullanılan vektör nedir? Vektör olarak tercih edilme sebepleri nelerdir?

54
Hazırlayan: Müjgan GÜRPINAR