Page 97 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

44 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

5. Bilim insanları, solunum hızını ölçmek için çeşitli yöntemler kullanabilir. Solunum tepkimelerinde
kullanılan substratların ya da oluşan ürünlerin miktarını ölçmek bu yöntemlerden biridir. Bilim
insanları, hangi maddelerin miktarını ölçerek solunum hızı hakkında fikir elde edebilirler?

1. Yönerge Aşağıda verilen görsel ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

2. Yönerge Bitkilere ait tohumlar çimlenirken ortam koşullarından etkilenirler. Bezelye tohumunun farklı ortam-
larda çimlenmesi, deneysel olarak gözlemlenmiş ve deney sonucunda aşağıdaki grafik elde edilmiştir. Bes nlerden gelen eker Solukla alınan Solukla ver len Su Hücrelere
Grafiği inceleyerek soruları cevaplayınız.
0.5 C H O O Hücresel Solunum CO H O Enerj
0.45 6 12 6 2 2 2
0.4 25 C O 2 ATP
0
Kullanılan Oks jen (ml) 0.25 Gl kol z 2 P rüv k döngüsü NADH+FADH 2 Elektron ADP Fosfat
0.35
10 C
0
CO
0.3
2
S tr k
as t
as t
0.2
ta ıma
s stem
0.15
0.1
0.05 ATP ATP
0 Zaman (dk.) ATP
0 5 10 15 20 25
Görsel: Oksijenli solunum üç aşamada gerçekleşmektedir: 1. Glikoliz, 2. Sitrik Asit Döngüsü, 3. Elektron Taşıma Zinciri.
6. Sıcaklık arttıkça bezelye bitkisinde solunum hızı nasıl değişmiştir? Bu bezelye tohumlarında sıcaklık
filizlenmeyi nasıl etkiler? Grafikten hareketle açıklayınız. Hücrelerde gerçekleşen enerji üretim mekanizması solunum reaksiyonlarıdır. En fazla enerji oksijenli
solunum reaksiyonları ile elde edilir. Oksijenli solunum ökaryot hücrelerde mitokondride, prokaryot
hücrelerde ve mezozomlarda gerçekleşir. Yukarıdaki görselde de görüldüğü gibi oksijenli solunum
reaksiyonları hücrenin sitoplazmasında glikoliz reaksiyonları ile başlar. Glikoz, glikoliz ile pirüvik
aside dönüştükten sonra mitokondri matriksine geçerek (pirüvik asidin oksidasyonu) asetil CoA’ya
dönüştürülür ve sitrik asit döngüsü başlar. Bir madde elektron kaybedince yükseltgenir, okside olur.
Kaybedilen e-’lar başka bir maddeye aktarılır. Böylece bu madde de indirgenir, redükte olur. Elekt-
7. Grafiğe göre 10 C’de çimlenen bitkide zamanla solunum hızında nasıl bir değişim gerçekleşir? ronların aktarılmasını sağlayan bu sistem mitokondri iç zarı üzerinde bulunan ETS (Elektron Taşıma
o
Sistemi)’dir. Elektronlar ETS’ye oksijenli solunumun evrelerinde oluşan NADH ve FADH ile taşınır.
2
Elektronlar ETS’den geçerken H ’ler (protonlar) zarlar arası boşluğa pompalanır. Zarlar arası boşluk-
+
ta biriken protonlar ATP sentaz enzimi aracılığı ile matrikse geri dönerken ATP sentezlenir.
8. 25 C’de çimlenen bir bitkide çimlenmenin ilk 10 dakikasında ne kadar oksijen tüketilmektedir?
o

1. Oksijenli solunum reaksiyonlarında oksitlenmenin önemini açıklayınız.
9. 10 C'de çimlenen bir bitkide çimlenmenin ilk 10 dakikasında ne kadar oksijen tüketilmektedir?
o

10. Bu deneyler için bağımsız değişkenler nedir?
2. Oksijenli solunum tepkimelerinde oksijen hangi evrede tepkimelere dâhil olmaktadır? Oksijen bu
tepkimelerde nasıl bir görev üstlenmektedir?

11. Bu deneyler için bağımlı değişken nedir?

96
Hazırlayan: Hülya TOKGÖZ