Page 98 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 45

2. ÜNİTE > Canlılarda Enerji Dönüşümleri Kazanım 12.2.4.1. Hücresel solunumu açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Verileri Yorumlama ve Sonuç Çıkarma Becerisi, Hipotez Kurma Becerisi
Etkinlik İsmi HÜCRESEL SOLUNUM 30 dk.

Amacı Oksijenli solunumun reaksiyonlarının evrelerini açıklayabilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıda verilen görsel ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bes nlerden gelen eker Solukla alınan Solukla ver len Su Hücrelere

C H O O Hücresel Solunum CO H O Enerj
6 12 6 2 2 2

O 2
ATP
CO 2
2 P rüv k S tr k Fosfat
as t
Gl kol z as t döngüsü NADH+FADH 2 Elektron
ta ıma
s stem ADP

ATP
ATP
ATP

Görsel: Oksijenli solunum üç aşamada gerçekleşmektedir: 1. Glikoliz, 2. Sitrik Asit Döngüsü, 3. Elektron Taşıma Zinciri.

Hücrelerde gerçekleşen enerji üretim mekanizması solunum reaksiyonlarıdır. En fazla enerji oksijenli
solunum reaksiyonları ile elde edilir. Oksijenli solunum ökaryot hücrelerde mitokondride, prokaryot
hücrelerde ve mezozomlarda gerçekleşir. Yukarıdaki görselde de görüldüğü gibi oksijenli solunum
reaksiyonları hücrenin sitoplazmasında glikoliz reaksiyonları ile başlar. Glikoz, glikoliz ile pirüvik
aside dönüştükten sonra mitokondri matriksine geçerek (pirüvik asidin oksidasyonu) asetil CoA’ya
dönüştürülür ve sitrik asit döngüsü başlar. Bir madde elektron kaybedince yükseltgenir, okside olur.
Kaybedilen e-’lar başka bir maddeye aktarılır. Böylece bu madde de indirgenir, redükte olur. Elekt-
ronların aktarılmasını sağlayan bu sistem mitokondri iç zarı üzerinde bulunan ETS (Elektron Taşıma
Sistemi)’dir. Elektronlar ETS’ye oksijenli solunumun evrelerinde oluşan NADH ve FADH ile taşınır.
2
Elektronlar ETS’den geçerken H ’ler (protonlar) zarlar arası boşluğa pompalanır. Zarlar arası boşluk-
+
ta biriken protonlar ATP sentaz enzimi aracılığı ile matrikse geri dönerken ATP sentezlenir.

1. Oksijenli solunum reaksiyonlarında oksitlenmenin önemini açıklayınız.

2. Oksijenli solunum tepkimelerinde oksijen hangi evrede tepkimelere dâhil olmaktadır? Oksijen bu
tepkimelerde nasıl bir görev üstlenmektedir?

97