Page 123 - 12. Sınıf Matematik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü MATEMATİK 12 90

Çemberin Analitik İncelenmesi Kazanım: 12.7.1.1. Merkezi ve yarıçapı verilen çemberin denklemini oluşturur.
Alan Becerileri: İlişkilendirme Genel Beceriler: Problem çözme
Etkinlik İsmi MERKEZ ÜSSÜ 20 dk.
Amacı Ma,bh merkezli ve r yarıçaplı çemberin standart denklemi xa- h 2 + ^ yb- h 2 = r yardımıyla çemberin Bireysel
2
^
^
2
2
genel denklemi olan x + y + Dx + Ey + F = 0 elde edebilme.

1. Görsel
Bir fay boyunca kaya hareketi olduğunda büyük depremler meydana gelir. Devasa kaya kütlelerinin ani
kayması, yeryüzünde şok dalgaları oluşturur. Yer altında deprem hareketinin gerçekleştiği noktaya odak denir.
Doğrudan odağın üzerindeki yüzeyde yer alan noktaya depremin merkez üssü denir.
Depremin merkez üssü, farklı istasyon noktalarında bulunan ve sismograf adı verilen cihazlarla deprem dalga-
larından yapılan kayıtlar yardımıyla bulunur. 1. Görsel'de bir sismograf örneği görülmektedir. Bu tür sismog-
raflarda bir kalem, dönen bir tambura tutturulmuş kâğıt üzerine dalgaların bir modelini çizer.
Çizilen dalga modellerinden P dalgası birinci dalga, S dalgası ikinci dalgadır. Bir deprem anında depremin
merkez üssünün belirlenmesi için üç farklı istasyondan gelen sismograf kayıtları yeterlidir. Depremin merkez
üssünü belirlemek için aşağıdaki adımlar takip edilir.

B
A O

C

2. Görsel
1. Adım: A, B ve C istasyonlarında bulunan üç sismografın da kayıtlarında yer alan P ve S dalgalarının
oluşması arasındaki zaman farkı, saniye cinsinden bulunup 8 km/sa. ile çarpılır.
2. Adım: 1. adımda elde edilen veriler sırasıyla A, B ve C merkezli çemberlerin yarıçap uzunlukları olacak
şekilde üç tane çember çizilir.
3. Adım: Bu üç çemberin kesişim noktası depremin merkez üssü olarak tespit edilip O olarak adlandırılır.

121