Page 273 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 146

6.ÜNİTE > Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri Kazanım 9.6.5: Büyük Selçuklu Devleti’nin yönetim ve toplum yapısını kavrar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Etkinlik İsmi NİZÂMÜLMÜLK’E GÖRE DEVLET NASIL YÖNETİLİR? 20 dk
Amacı Nizâmülmülk’ün Siyasetname adlı eserinden örneklerle Büyük Selçuklu’da devlet yönetimini Bireysel /
değerlendirebilme grup

Yönerge Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.

METİN 1

Padişahın, haftanın iki gününde adalet divanı kurup, zalimlerden mazlumların haklarını almak-
tan, suçlulara ceza vermekten başka çaresi yoktur.

Hikâye:
Meliklerden birinin kulağı iyi duymuyordu. Tercümanların mazlumların söylediklerini tam akta-
ramayacağı ihtimâlinden dolayı kendilerini tanıyabilmek için yalnız mazlumların kırmızı elbise
giymesini, emretti. Sonra da bir file binerek geniş bir ovada dolaşmaya başladı.

Gördüğü kırmızı elbiselileri işaret ederek çevresinde toplanmalarını sağladı ve onları birer birer
huzuruna kabul ederek, yüksek sesle konuşturup şikâyetlerini dinledi ve haklarını verdi.

Nizâmülmülk, Siyasetname, Dergah Yayınları, s.29-30 (Düzenlenmiştir.)

METİN 2

Vergi memurlarına, Allah (c.c)’ın kullarından vergi ve öşürleri toplarken lütufla, iyi sözler söy-
leyerek, iyi muamele yapmaları nasihat edilmelidir. Eğer vergiyi vaktinden önce isterlerse tebayı
sıkıntıya sokarlar, tebaa mecburen mallarını yarı fiyatına satacaklarından işlerinde perişan ve ava-
re olurlar. Vergi memurlarına, tebadan bir kişi hastaysa veya öküz ve tohuma ihtiyacı varsa, ona
borç vererek yardım etmeleri tavsiye edilmelidir. Böylece yükü hafifleyen aile, yerinde kalarak, evi
dağılmaz ve ömrünü huzur içinde geçirir.
Padişahın, gönderilen vergi memurlarının durumundan gafil olmaması gerekir. Eğer kanunlara
aykırı iş yapar veya halktan vergiyi fazla alırlarsa, fazla aldıkları parayı geri alıp, azlederek, sürgün
etmelidir.
Hikâye:

Şöyle işittim: Melik Kubad zamanında yedi yıl kıtlık olup âmirlerine ekinlerini alıp, satmalarını ve
sadaka olarak bazı kimselere vermelerini, fakirlere de Beytu’l-mal ve hazinelerden yardım etmele-
rini emretti. Neticede yedi kıtlık yılında memlekette açlıktan bir tek kişi ölmedi.
Nizâmülmülk, Siyasetname, Dergah Yayınları, s.39 (Düzenlenmiştir.)

271