Page 59 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

27 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Pantolonunun bozuk para cebinden iki tane sarı yirmi beşlik çıkarıp avucunda tuttu. Az sonra Cağaloğlu’ya
gelince inecek, inerken de parayı verecekti. Verecekti ama neden? Elli kuruşluk yolu ne için üç yüz kuruşa gele-
cekti? Enayi miydi?
Paraları yeniden cebine sokarken, aklından gene kavga, karakol, dolmuş müşterilerinin tanıklığı geçti. Vazgeçti
cebine koymaktan. Dayak yese de yemese de karakola düşünce haksız çıkabilir, hele şoföre hakaret dümeni işin
içine girerse, değil üç lira, kim bilir kaç üç liralar düşebilirdi işin içine.
…..
Cağaloğlu’ya gelmişlerdi:
“Ben uygun bir yerde ineyim!”
“Peki abi.”
Şoför arabayı uygun yere yanaştırıp durdurdu. O, avucundaki elli kuruşu tam uzatacaktı, şoför iki buçukluğun
üstünü uzattı:
“Buyurun abi iki liranızı!”
Aldı, dolaşan ayaklarıyla hızla uzaklaştı. Yüzü alev alev yanıyor, kendi kendinden utanıyordu.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)
Orhan Kemal, Önce Ekmek, Everest Yayınları, İstanbul, 2007.

1. Hikâyedeki başkahraman daha önceden de benzer sıkıntılı ruh hâllerini yaşamıştır. Başkahramanın
sürekli zor duruma düşmesini göz önünde bulundurarak kişiliği hakkında neler söyleyebilirsiniz?

2. Hikâyede âdeta dünyaya, insanlara küsmüş, kırgınlıkları sebebiyle içine kapanmış, sokaklardan çeki-
nen, caddelerde yürürken tedirgin olan, para kazanmak için çabalayan, yoksulluk içinde boğuşan bir
insanın psikolojisi oldukça başarılı bir şekilde yansıtılmıştır. Hikâyedeki başkahraman sanki her an, her
yerde karşımıza çıkacak bir tiptir. Başkahramanın bu kadar başarılı yansıtılmasında hikâyede kullanı-
lan hâkim bakış açısının rolünü açıklayınız.

3. “Bulaşma, zatürre, zirve, solunum cihazına bağlanan hasta, evde kal, damlacık, salgın, bağışıklık” keli-
melerini kullanarak kahraman bakış açısıyla kısa bir metin oluşturunuz. Yazdığınız metni sınıfınızda
okuyunuz.

4. Hikâyede başkahramanın aklından geçen “Solunda iki kişi. En sağındaydı. Bozuk paraların en küçüğü
iki buçukluk. Öteki müşteriler verince o da onlara uymuş, uzatmıştı iki buçukluğu. Şoför almış, ötekilerin
iki buçuk, beşliklerinin üzerini vermiş, onunkini…” gibi bazı cümlelerin tamamlanmamasının, yazarın
başkahramanla ilgili hangi düşüncelerinin ifadesi olabileceğini belirtiniz.

5. Hikâyedeki başkahraman, ödediği iki buçuk liranın üstünü alamadığı gibi şoförün parasını ödediğini
unuttuğunu düşünerek tekrar ödeme yapmak için parasını uzatmaya hazırlanır. Yazar oluşturduğu bu
durumla hangi sosyal yaraya ya da mesaja dikkat çekmek istemiştir?

6. Hikâyenin kahramanı suskunluğunu metnin sonuna kadar istikrarlı bir şekilde muhafaza eder. Sus-
kunluk genellikle hayata tutunamayan insanlara has bir davranış biçimidir. Bu davranış biçimi, hayatla-
rın buçuklu, yarım kalmışlığının bir göstergesi hikâyenin adının “İki Buçuk” olmasının nedeni olabilir.
Yazarın yerinde siz olsaydınız hikâyeye başka hangi adları verirdiniz?

58
Hazırlayan: Mustafa YEŞİLKAYA