Page 41 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

KARBONDİOKSİTİN TAŞINMASI

Hücrelerin metabolizması sonucu açığa çıkan CO 2 ’in %7’si plazmada çözünmüş hâlde, %23’ü hemoglo-
bine bağlı şekilde (karbaminohemoglobin), geri kalan %70’i bikarbonat iyonları şeklinde taşınır.
Karbondioksit, hücrelerden doku sıvısına buradan da kısmi basınç farkından kılcal damarlara geçer. Al-
-
yuvarların yapısındaki karbonik anhidraz enzimi, CO 2 ’i suyla birleştirerek karbonik asidi (H 2 CO 3 ) oluşturur
-
+
(1). Karbonik asit, bikarbonat (HCO 3 ) ve hidrojen iyonlarına (H ) ayrışır. Hidrojen iyonlarının çoğu he-
-
moglobine bağlanarak (2) kandaki pH değişikliğini en aza indirger. Bikarbonat iyonları (HCO 3 ) plazmaya
geçer (3).
Alveol kılcallarına gelindiğinde bu işlemlerin sırası tersine çevrilir. Bikarbonat ve hidrojen iyonları bir-
leşerek karbonik asidi oluşturur (4). Alyuvarlardaki karbonik anhidraz enzimi, karbonik asidi CO 2 ve suya
dönüştürür (5). CO 2 , kandaki kısmi basınç fazlalığından alveollere geçer ve vücuttan atılır (6) (Görsel 1.5.8).

H 2O 1 4 6
CO 2
H 2CO 3 HCO 3 - Akciğere H 2CO 3 5 H 2O CO 2
Doku hücreleri CO 2 HbH H + 3 HCO 3 - HCO 3 - HbH CO 2
CO 2

2

CO 2 Kan Plazması
Alyuvar Alyuvar Alveol

Doku kılcalları Alveol kılcalları

+
CO 2 + H 2 O H 2 CO 3 H + HCO 3 -

(Karbonik asit)

+
Hb + H HbH
Görsel 1.5.8: Karbondioksidin kanda taşınması

ARAŞTIRIYORUM

Soba zehirlenmesi de denilen karbonmonoksit zehirlenmesi nasıl oluşur? Araştırınız.

145