Page 65 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Çizgili kaslar, somatik sinir sistemine ait miyelinli
nöronlar tarafından uyarılır. Motor sinirler motor lif-
lerini oluşturur ve motor lifler de kasların uyarılması-
nı sağlar. Motor sinir hücresiyle kas hücresi arasındaki Motor nöron aksonu
bağlantı bölgesi motor uç plak (Görsel 1.2.20) olarak
adlandırılır. Nöronla taşınan impuls, motor uç plağa
gelince nörondan nörotransmitter salgılanmasını sağ- İskelet kas lifleri Çekirdek
lar. Nörotransmitterler sarkolemma üzerindeki Na
+
kanalların açılmasını ve hücreye çok miktarda Na
+
iyonunun girmesini sağlar. Böylece kas hücresi uyarı-
lır ve uyartı sarkolemma boyunca yayılır. Bu uyartı,
sarkoplazmik retikuluma ulaşınca sarkoplazmik reti- Motor uç plak
kulumda depolanan Ca iyonları sitoplazmaya salınır.
+2
Böylece sitoplazmada Ca iyonları derişimi yükselir.
+2
Salınan Ca iyonları, sarkomerde aktin üzerinde ko-
+2
numlanmış olan özel protein kompleksini inaktif hâle Görsel 1.2.20: Motor uç plak
getirerek miyozinin aktine bağlanacağı kısmının açığa
çıkmasını sağlar. Aktin flamentler miyozin flamentler üzerinde kayar, kas lifi kasılır.
Kasılmış kasın gevşemesi, impuls iletimi kesildiği zaman gerçekleşir. Kasılma tamamlanınca Ca
+2
iyonları sarkoplazmik retikuluma aktif taşımayla taşınır böylece gevşeme gerçekleşir. Sarkoplazmada
kalsiyum derişimi düşünce aktin üzerindeki protein kompleksi aktifleşerek miyozinin aktine bağlanma
bölgesinin kapanmasına neden olur ve kasılma durur. Kas hücresinin kasılması ve gevşemesi ATP saye-
sinde gerçekleşir. Kasta yeterli ATP olduğu sürece kasılıp gevşeme devam eder (Görsel 1.2.21).

Ca iyonları
+2

Aktin retikulumdan Sarkoplazmik
Miyozin Bağlanma
bölgesi

Sarkoplazmik
retikuluma
Ca iyonları
+2

İpliklerin kayması

Görsel 1.2.21: Kasılma fizyolojisi
77