Page 80 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

İNSAN FİZYOLOJİSİ
Ağız: Besinlerin sindirim sistemine alındığı ilk bölümdür. Besinler burada hem mekanik hem de kimyasal
sindirime uğratılır. Ağız boşluğunun iç yüzeyi mukoza adı verilen çok katlı epitelle kaplıdır. Ağızda sindi-
rimle ilgili olarak tükürük bezleri, dişler ve dil bulunur. Dil; besinlerin tadının alınmasında, besinlerin ağız
içinde hareket ettirilmesinde, lokmanın oluşturulmasında ve yutulmasında işlev görür.
Ağız boşluğuna alınan besinler; kesici, parçalayıcı, öğütücü dişler sayesinde küçük parçalara bölünür.
Böylece parçalara bölünmüş besinlerin toplam yüzey alanı fiziksel olarak artırılmış olur.
Bir diş; morfolojik olarak taç, boyun ve kök olmak üzere üç kısımdan oluşur. Dişin dışta kalan görünen
kısmına taç, diş etiyle sarılı kısmına boyun, çene kemiği içindeki kısmına ise kök denir. Dişin dıştan içe
doğru tabakaları mine, dentin ve diş özüdür (pulpa). Mine, taç kısmını örter. Mine tabakasının yapısında
kalsiyum, fosfor ve flor bulunur. Mine, sert ve dayanıklı bir tabakadır ve dişe parlaklık verir. Minenin al-
tındaki kemik tabaka dentindir. Pulpa ise en içte bulunan sinir ve kan damarlarının bulunduğu kısımdır
(Görsel 1.3.2).

Mine
Taç

Dentin
Boyun

Pulpa
Kök

Kan damarları ve sinirler

Görsel 1.3.2: Dişin bölümleri

Yutak (farinks): Yemek borusu ve soluk borusunun açıldığı ortak alandır. Besinler yutaktan geçerken besin-
lerin soluk borusuna gitmemesi gerekir. Yutkununca gırtlak kapağı (epiglottis) adı verilen kıkırdak kapak,
soluk borusunu kapatarak besinlerin soluk borusuna girmesini engeller (Görsel 1.3.3). Yutma refleksinde
bozukluk olursa besinler soluk borusuna kaçarak boğulmaya neden olabilir.
Epiglottis
Besin

Yutak

Soluk borusu

Görsel 1.3.3: Besinin yutaktan geçişi
92