Page 17 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 4.Ünite

Kanalı’nı işleten İngiliz-Fransız şirketini de SÜVEYŞ KANALI
millîleştirdi. Bu durum doğal olarak en çok
İngiltere ile Fransa’nın tepkisini çekti. Du-
rumu kendi lehine çeviremeyen İngiltere ve SURİYE
Fransa, İsrail ile iş birliğine giderek bir savaş AKDENİZ LÜBNAN
hazırlığına başladı. İsrail’in 29 Ekim 1956’da FİLİSTİN IRAK
Mısır’a saldırmasıyla savaş başladı. İngil- Süveyş İSRAİL
tere ve Fransa havadan Mısır üslerini vur- Kanalı
du. SSCB’nin duruma tepki göstermesi ve
ABD’nin de İngiltere ve Fransa’yı sert şekilde MISIR
uyarması üzerine savaş durduruldu ve işgal Atlas Hint
birlikleri geri çekildi. 0 100 200 km Okyanusu Okyanusu

Harita 4.6: Süveyş Kanalı
1967 Arap-İsrail Savaşı 1869’da Fransızlar tarafından açılan ve
uzunluğu 164 km olan Süveyş Kanalı’nın
Filistin davasının tek çatı altında toplan- zamanla genişliği 200 m’ye, derinliği de 25
ması için 1964’teki Arap Birliği toplantısında, m’ye yaklaştı. 2015’te ikinci bir kanal açı-
Yaser Arafat (Görsel 4.11) liderliğindeki Fi- larak Süveyş Kanalı’nın kapasitesi artırıldı
listin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) ve gerilla (Harita 4.6).
tarzı askerî birlik niteliğinde yapılandırılacak
El-Fetih’in kurulması kararlaştırıldı. El-Fe-
tih’in saldırıları sonrası İsrail’in Suriye ve
Ürdün ile yaşadığı sınır çatışmalarında, BM-
GK’nin SSCB etkisiyle İsrail aleyhine karar Yaser Arafat
vermesi Arapları cesaretlendirdi. SSCB’nin (1929-2004)
desteğini alan Mısır, Tiran Boğazı’nı İsra-
il’in geçişlerine kapattı. İsrail bu olayı savaş Mısırlı bir anne ve Filis-
sebebi kabul etti ve 5 Haziran’da düzenledi- tinli bir babanın çocuğu olan Görsel 4.11
ği ani bir saldırı ile savaşı başlattı. Vietnam Yaser Arafat, Mısır’da inşaat Yaser Arafat
Savaşı’ndan istediğini alamayan ABD’nin mühendisliği eğitimini ta-
Arap-İsrail sorununu barışçı yollarla çözme mamlamış, ardından siyase-
çabası, SSCB’nin destek vermesine rağmen te atılmıştır. İsrail ile yapılan savaşlara katılan
Arafat, El-Fetih’i kurduğu 1969’dan 2004 yılına
yeterli olmadı. kadar Filistin davası için çalışmıştır.
Mısır yönetiminin ancak üç saat sonra
Prof. Dr. Tayyar Arı, Uluslararası İlişkiler, Geçmiş-
haberdar olabildiği İsrail hava saldırısı ile Mı- ten Günümüze Orta Doğu’dan düzenlenmiştir.
sır, Ürdün ve Suriye hava kuvvetleri saf dışı
bırakıldı. Hatta Irak’a ait bazı hava üsleri de
vuruldu.
ABD donanmasına ait 6. Filo’nun bölgede olması ve İsrail’e lojistik yardım yapması, savaşın altı
günde bitmesini sağladı. SSCB’nin on adet savaş gemisini bölgeye göndermiş olması sonucu değiş-
tirmedi.
Savaş çok ciddi sonuçları beraberinde getirdi. Arap ülkeleri ABD’ye petrol sevkiyatını durdurup
ilişkileri askıya aldı. İsrail; Golan Tepeleri, Batı Şeria, Sina Yarımadası, Gazze, Doğu Kudüs gibi yer-
leri ele geçirdi. Bu savaş Arap-İsrail savaşlarının dönüm noktası oldu. Çünkü İsrail, topraklarını dört
kat artırdı ve Filistin dışında Suriye, Ürdün ve Mısır ile de arasında sınır sorunları başladı. İsrail zul-
münden kaçan mültecilerin sayısı milyonlara ulaştı. Arap ülkelerinin lideri olmak isteyen Mısır Devlet
Başkanı Nasır’ın Arap dünyasındaki itibarı sarsıldı. Arap ülkeleri arasında birliği sağlayacak ciddi bir
teşkilatın gerekliliği ortaya çıktı.

159