Page 41 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

11. Sınıf
TÜRKİYE'DE EKONOMİ

HABER KÖŞESİ
Türkiye'de Çay Tarımı
Rize’de tarihsel verilere göre çay üretimi 1917’li
yıllarda başladı. Rize Ticaret Borsası verilerine
göre 1940 yılında çıkarılan 3788 Sayılı Çay Kanunu
ile çay üretimi yaygınlaşmaya başladı. 1960-1965
yılları arasında çaylık alan 214 bin dekar ve üretici
sayısı ise 100 bine ulaştı. İlk çay fabrikası 1947 yı-
lında Rize’de Merkez Çay Fabrikası adıyla kuruldu.
1971 yılında bir kamu iktisadi teşebbüsü olan
Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü kuruldu. 1973 yı-
lında kurulan yeni fabrikalar ile çay fabrikası sayısı
32’ye yükseltildi. 1999’da Çaykur’un yaş çay işleme
fabrikası 46’ya ulaştı. 1984 yılında çay sektöründe
monopolün kaldırılmasıyla birlikte özel sektörün de tedarik, işleme ve pazarlama faaliyetlerinde bulunması
serbest bırakıldı.
(Basından, 19/10/2014)

Üzüm; çeşitli kullanım alanlarının olması, iklim ile
toprak özellikleri yönünden çok seçici olmayışı ve ço-
ğalma yöntemlerinin kolay olma sı gibi nedenlerle Tür-
kiye’de en yaygın yetiştirilen ürünlerden biridir (Görsel
2.82). Türkiye'de üreti len üzümlerin yaklaşık %40'ı ku-
rutulduktan sonra, %25'i sof ralık olarak, %20'si sirke,
pekmez ve pestil yapılarak, yakla şık %15'i de alkollü
içki sanayisinde tüketilmektedir. TÜİK verilerine göre
2018 yılında Türkiye’de üzüm hasadı gerçekleştirilen
alan 417 041 hektardır. Aynı yılın verilerine göre ülke
genelin de 3 milyon 933 bin ton olarak gerçekleşen
üzüm üretimi, Manisa, Denizli ve Mersin'de yaygın ola-
Görsel 2.82: Asma ağacı ve üzüm rak yapılır.

Ayçiçeği, ülkemizin en önemli yağ bitkilerinden
olup çoğunlukla yağlık olarak yetiştirilmektedir. He-
men hemen her bölgede yetişebilen bu ürün, tanele-
rinin içerdiği kaliteli ve yüksek orandaki yağ açısından
önemlidir (Görsel 2.83). Ayçiçe ği, Türkiye'de yağlı to-
humlu bitkiler içerisinde ekim alanı ve üretimi bakı-
mından birinci sırayı almakta ve bitkisel yağ tüketimi-
nin yaklaşık %50`sini karşı lamaktadır. TÜİK verilerine
göre 2018 yılında Tür kiye’de 734 465 hektar ekimin
yapıldığı ayçiçeğinden 1 949 000 ton ürün elde edil-
miştir. Tekirdağ, Konya, Edirne ve Kırklareli'nde yay-
gın şekilde yetiştirilir.
Görsel 2.83: Ayçiçeği tarlası
Zeytin, Akdeniz ikliminde yetişebilen en önemli tarım ürünlerinden biridir. Ana yurdu Doğu Akdeniz kı-
yıları olan bu ürün, hem sofralık hem de yağlık olarak üretilmektedir. Son yıllarda dünyada sağlıklı ve dengeli
beslenme alışkanlıklarının yanında uzun yaşama olan ilginin daha da artması, zeytin ve zeytinyağı tüketimini
artırmıştır. 2000’li yılların başında 100 milyon olan Türkiye'deki zeytin ağacı varlığı, son dönemlerdeki dikim-
lerin etkisi ile yaklaşık 177 milyona yük selmiştir. TÜİK verilerine göre 2018 yılında Tür kiye’de 1 milyon 73 bin
ton yağlık, 427 bin ton sofralık zeytin üretilmiştir. Manisa, Aydın, Bursa, Balıkesir, İzmir, Hatay, Gaziantep ve
Mersin zeytin üretiminde ön plana çıkan illerdir.

117