Page 38 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

YOĞUŞMA ÇEŞİTLERİ

Havadaki nemin yoğuşması, sıcaklık ve oluştuğu yere göre farklı şekillerde meydana gelir. Yoğuşma 0 °C’nin
üzerinde gerçekleşmişse havadaki su molekülleri çok küçük su damlacıklarına dönüşür. Buna karşın yoğuşma 0 °C’nin
altında gerçekleşmişse küçük buz kristalleri oluşur. Bununla birlikte yoğuşma, atmosferde ve yerde olmak üzere iki
şekilde meydana gelir. Bulut ve sisler, atmosferde meydana gelen yoğuşma şekilleridir. Eğer yoğuşma atmosferin yere
yakın kısmında görülürse sis, daha yükseklerde görülürse bulut oluşur.
Bulut
Bulutlar, havada kalabilecek kadar küçük ve hafif olan su damlaları veya buz kristallerinden oluşur. Su buharı
çoğunlukla buharlaşmayla atmosfere karışır. Okyanuslar, göller ve nehirlerde sıvı halde bulunan suyun bir kısmı
su buharına dönüşür ve havaya karışır. Nemli havanın atmosferde yükselmesi durumunda basıncı azalır, sıcaklığı
düşer. Hava soğuyunca eskiden olduğu gibi su buharını tutamaz. Bu nedenle su buharı küçük su damlaları veya
buz kristallerine dönüşür ve bulutlar oluşur. Bulutlar özelliklerine göre farklı şekilde gruplandırılır. Yükseklikleri-
ne göre bulutlar üçe ayrılır (Görsel 1.44).

Yüksek (6.000 m +) Sirrostratüs Sirrokümülüs
Sirüs
Kümülonimbüs

Orta (2.000-6.000 m) Altostratüs Altokümülüs

Nimbostratüs Kümülüs
Alçak (0-2.000 m) Stratüs Stratokümülüs

Görsel 1.44: Yüksekliklerine göre bulutlar
1. Alçak Bulutlar (Stratüs)
Taban yüksekliği 2.000 metrenin altında olan koyu renkli bulutlardır. Yoğuşmanın hızlı ve kısa sürede olması du-
rumunda küme şekilli ve yoğun yağış bırakan bulutlar oluşur. Ancak yoğuşma yavaş ve uzun sürede olursa tabaka
şekilli ve uzun süren çisenti şeklinde yağış bırakan bulutlar oluşur.
2. Orta Bulutlar (Kümülüs)
Yükseklikleri 2.000-6.000 metre arasında olan açık renkli bulutlardır. Hava kütlesinde nem oranı yüksek olursa
yer yer yağış bırakabilir.
3. Yüksek Bulutlar (Sirüsler)
Sirüsler, 6.000 metreden daha yüksekte olan bulutlardır. Bu yükseklikte hava çok soğuk olduğundan tanecikler
buz kristalleri şeklindedir. Beyaz renkli görünür ancak genellikle yağış bırakmaz.
Sis
Sis, zemine temas eden buluttur. Yerle temas hâlindeki
hava soğur veya yüzeyden buharlaşma yoluyla nem kaza-
narak doymuş hâle gelebilir. Daha sonra su buharı havada
asılı hâldeki küçük su damlacıklarını oluşturacak şekilde
yoğuşma çekirdekleri üzerinde yoğuşur. Böylece sis olarak
adlandırdığımız yer seviyesinde bir bulut oluşur. Sis görüş
uzaklığını 1 kilometrenin altına düşüren çok küçük su dam-
lacıklarından oluşur (Görsel 1.45).
Görsel 1.45: Sis oluşumu

112 DOĞAL SİSTEMLER