Page 177 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 177
3. ÜNİTE: ŞİİR
6. I. Divan edebiyatı ve halk edebiyatını birbirine 9. Dinî-tasavvufi halk şiiri; ilahi aşkı konu edinen,
yaklaştıran bir konumdadır. daha çok dinî düşünceleri yaymak amacıyla ortaya
çıkan bir edebiyattır. Dinî-tasavvufi halk şiirinin
II. Saz şiirine oranla daha fazla felsefi, divan şiirine kaynağı din ve tasavvuftur. Tasavvuf felsefesi,
oranla daha fazla millîdir. Allah’ın varlığını bilme, kâinatın ve insanın var
oluş sebebini anlama, insanı insanıkâmil (olgun
III. Ana amacı, Allah’ın birliğini övmek ve tarikat
insan) mertebesine ulaştırma anlayışıdır. Bu
düşüncesini yaymaktır.
çerçevede Orta Asya’dan özellikle Horasan’dan gelen
IV. Nasihat ağırlıklı ve öğretici nitelikte bir anlatım dervişlerin faaliyetleri sonucunda kurulan tekkeler
söz konusudur. etrafında dinî-tasavvufi bir görüş hâkim olmaya
başlamıştır. Bu nedenle dinî-tasavvufi halk şirine
V. Şiirler, hece ölçüsü ile yazılmış; şiirlerde aruz
“tekke şiiri” de denmiştir. Tasavvuf edebiyatının
ölçüsü kullanılmamıştır.
Hoca Ahmed Yesevî ile başladığı kabul edilmektedir.
Bu şiir türü durmaksızın yenilenmiş, türlü şekillerde
Dinî-tasavvufi halk şiiri ile ilgili yukarıda verilen
beslenerek kendine özgü biçimler ortaya koymuştur.
numaralandırılmış ifadelerin hangisi yanlıştır?
DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
Bu parçadan dinî-tasavvufi halk şiiri ile ilgili
A) I B) II C) III D) IV E) V
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Orta Asya’dan göç eden dervişlerin kurduğu
tekkeler etrafında gelişen bir edebiyattır.
B) Şairler, amaçlarına uygun olarak öğretici
7. Halk kültürü alanında düne ait kültürel unsurların
anlatımı tercih etmişlerdir.
gün yüzüne çıkmasında en önemli eserlerdendir.
Klasik edebiyata mensup şairlerin şiirlerini de C) Tasavvuf düşüncesi, ortak düşünceler etrafında
içeren ----; âşık edebiyatı, tasavvuf edebiyatı, halk oluştuğu için bu şiirlerde değişiklikler görülmez.
edebiyatı, halk bilimi gibi farklı dallara kaynaklık
eder. Bu yönüyle Türk edebiyatının en önemli yazılı D) Dinî-tasavvufi halk şiirinin çıkış noktası,
kaynaklarındandır. Hoca Ahmed Yesevî’nin tasavvuf düşüncesi ve
edebiyat anlayışıdır.
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
E) Bu şiir türü; halkın duygu, düşünce ve
hangisi getirilmelidir?
inançlarını esas alarak insanı mükemmel hâle
getirmeyi esas alır.
A) divanlar B) deyişler C) çöğürler
D) cönkler E) nutuklar
10. Aşağıdakilerden hangisi halk şiirinin özelliklerinden
biri değildir?
8. Aşağıdakilerden hangisinde tümüyle anonim halk A) Halkın acısını, sevincini, coşkusunu yansıtan
edebiyatı ürünleri verilmiştir? halk şiiri; anonim, âşık, dinî-tasavvufi halk şiiri
olmak üzere üçe ayrılır.
A) Koşma – mâni – sagu – destan
B) Yazılı kaynaklar ile günümüze kadar taşınan
B) İlahi – ağıt – şarkı – varsağı halk şiirinde konu bütünlüğüne önem
verilmemiştir.
C) Sav – destan – koşma – şarkı
C) Halk diliyle söyleyişler, halkın dünya görüşü; saz
D) Mâni – ninni – ağıt – türkü
eşliğinde ezgi ile birleşerek dile getirilmektedir.
E) Türkü – semai – ninni – destan
D) Halk şiirinde söyleyeni bilinen manzum
ürünlerin yanı sıra söyleyeni bilinmeyen
manzum ürünler de yer alır.
E) Aşk, ayrılık, yiğitlik, tabiat ve toplum sorunları
gibi konular; halk şiirinin ana temalarını
oluşturmaktadır.
175
