Page 182 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 182
TEST – 4 3. ÜNİTE: ŞİİR
1. Murat Çobanoğlu, 1940 yılında Kars’ta doğmuştur. 3. Halk şiirinde askı (muamma), bir kimsenin
Âşık Şenlik’in yetiştirdiği usta bir âşık olan Gülistan ya da varlığın adını gizleyen şiir demektir ve âşık
Çobanoğlu’nun oğlu olup saz ve söz meclislerinde edebiyatında oldukça önemlidir. Sazı omzunda şehir
büyümüştür. Yaylaya göçlerini taşıdıkları sıcak bir şehir dolaşan usta âşıklar önceden hazırladıkları
günde çok susar ve su içmek için eğildiğinde bir muammayı uğradıkları yerde kahvelerin uygun
kayanın dibinde uyuyakalır. Rüyasında bir sedirde yerlerine asıp cevap isterler.
oturan üç derviş görür ve kendine verilen suyu içer,
Çobanoğlu’nun içi büsbütün yanmaya başlar. Önde Bu açıklamaya göre aşağıdaki dizelerden hangisi bir
duran derviş; mühürlü bir ferman okutur, daha muamma örneğidir?
sonra Çobanoğlu’nu da aralarına alarak Kuran’dan
ayetler okurlar. Çobanoğlu, pınarın yanında kendi A) Girdab-ı mihnette kapandın kaldın
kendine uyanır. Gelmedi bir yandan ses kara bahtım
Anladım gafilsin uykuya daldın
Bu parçada halk edebiyatı ile ilgili anlatılan gelenek
Deli poyraz gibi es kara bahtım
aşağıdakilerden hangisidir?
B) Dervişin dört yanında dört ulu kapı gerek
A) Saz çalma Nereye bakar ise gündüz olur gecesi
B) Hikâye anlatma Bu şeriat güç olur tarikat yokuş olur
Marifet sarplı durur hakikattir yücesi
C) Âşığa çırak olma
C) Sağılıp bir demde toprağa endi
D) Bade içme
Yakında görünür uzakta kendi
E) Nazire söyleme O nedir ki cihanda yok menendi
Büyüyüp küçülen nuru bilin mi
D) Karadır kaşınız yaydan nic’olur
2. Âşık Ömer ve Karacaoğlan’ın çağdaşı olan Gevherî, Bugün dünya yarın ahret nic’olur
XVII. yüzyıl âşıklarındandır. Bu yüzyılda altın devrini Bir gönül yapması yüz bin hac olur
yaşayan âşıklık geleneği; gelişerek şekilde, türde, DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR Siz gönül yapmasını bilmez misiniz
konuda mükemmeli yakalamıştır. Bu dönemde
E) Dolan gönül dolan Eflak’ı arşı
âşıkların birçoğunun divan şiirinin etkisinde bulunmuş
olmaları ürünlerinden sezilmektedir. Gevherî de hem Saadet burcunun devranesi ol
hece hem aruzla şiir söylemiştir. Birçok araştırmacıya Ya sabır ya şükür tevekkül tası
göre heceli şiirleri daha başarılı olmuştur. Gevherî’nin Ya Hamd ü Sena’nın zikranesi ol
şiir dünyası; belirli tema, kavram, motif, sembol
çevresinde örülmüştür. Bu motifler genellikle halk
edebiyatında görülen ortak motifler olsa da divan
edebiyatında da bu motiflerin etkileri sezilmektedir.
4. Çoğunlukla divan edebiyatında görülmekte olup
divan edebiyatının etkisiyle halk şiirinde de yaygın
Bu parçadan hareketle Gevherî ile ilgili
olarak kullanılmıştır. Bir şairin şiirini örnek alarak
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
başka bir şairin aynı uyak ve aynı ölçüde şiir
yazmasına ---- denir.
A) Her iki ölçü çeşidini kullanmış olsa da hece
ölçüsünde daha başarılı olduğu söylenir.
Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
B) Yazdığı şiirler tür, konu ve şekil yönünden getirilmelidir?
mükemmeldir.
A) mahlas
C) Âşık Ömer ve Karacaoğlan ile aynı dönemde
yaşamıştır. B) nazire
D) Divan edebiyatının etkilerini şiirlerinde görmek C) tapşırma
mümkündür.
D) cönk
E) Şiirlerinde özellikle kullandığı motifler ve
E) aktarma
semboller bulunmaktadır.
180
