Page 186 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

TEST – 6 3. ÜNİTE: ŞİİR

1. Beş öğrenci, Türk dili ve edebiyatı dersinde 3. Edebiyatın iki ana anlatım yolundan biri olan
divan edebiyatının özellikleri üzerine bilgilerini nesir; divan edebiyatı döneminde XIV. yüzyılın
paylaşmaktadır. başlarından XIX. yüzyılın ortalarına kadar beş
yüz yıllık bir zaman diliminde, şiirle birlikte varlık
I. öğrenci: Divan edebiyatı; havas edebiyatı, saray
göstermiştir. Nesir alanında eser veren sanatçılar,
edebiyatı, klasik Türk edebiyatı, eski Türk edebiyatı,
üslup açısından farklı yollar izlemişlerdir. Kolayca
İslami Türk edebiyatı, Osmanlı edebiyatı olarak da
anlaşılan sade nesirde Seydi Ali Reis, orta nesirde
adlandırılmıştır.
ise Nâimâ öne çıkan isimlerdendir.
II. öğrenci: Divan edebiyatının oluşum sürecinde
Arap ve Fars kültüründen aktarma ve etkilenmeler Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen nesir
mevcuttur. türlerinden birine örnek gösterilemez?
III. öğrenci: Şiir dilinin anlaşılması sadece Arapça
A) Seyahatnâme
ve Farsça sözcüklerin bilinmesine değil, bu şiirin
mecazlarla yüklü dilinin kavranmasına bağlıdır. B) Mir’âtü’l-Memâlik

IV. öğrenci: Şiirler; “divan”lar, “mesnevi”ler, C) Tazarru’nâme
“mecmua-i eşar”lar olmak üzere üç tür kitapta
toplanmıştır. D) Kâbûsnâme
V. öğrenci: Şiirlerin ilk beytinde ya da bendinde E) Cihannümâ
şairin takma adını veren tapşırmalar kullanılmıştır.
4. Divan şiirinde tabiat sembolizminin ayrı bir yeri
Buna göre öğrencilerden hangisinin divan edebiyatı
vardır. Bu sembolleştirmede gül, yüzyıllar boyunca
ile ilgili aktardığı bilgi yanlıştır?
işlene işlene sayısız imgeyle yüklenmiş ve başlı başına
bir kültür hâline gelmiştir. Aşkın her çeşidinde
A) I B) II C) III D) IV E) V
sevgiliyi, ilahi güzelliği temsil etmiştir.
Aşağıdaki beyitlerden hangisi parçada anlatılan
2. Divan şiirinde ----, XVII ve XVIII. yüzyıllarda en durumu örneklemez?
parlak dönemini yaşamıştır. Bilhassa XVII. yüzyıl DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
şairleri bu üslubun çeşitli özelliklerini şiirlerine A) Gül âteş gülbün âteş gülşen âteş cûybâr âteş
yansıtmayı başlıca amaç edinmişlerdir. Şiirin Semender-tıynetân-ı aşka besdir lâlezâr âteş
özellikle anlam yönünde oldukça etkili olan bu
B) Gülüm şöyle gülüm böyle demektir yâre mu’tâdım
üslubun birdenbire ortaya çıkmadığı, yüzyıllar
boyunca şiire hâkim olan çeşitli anlayışların Seni ey gül sever cânım ki cânâne hitabımsın
imbikten süzülmesi sonucunda bu dönemde neşv
C) Gonca gülsün gül açılsın cûy feryâd eylesin
ü nümâ bulduğu söylenebilir. Bu anlayışa göre
Sen sus ey bülbül biraz gülşende yârim söylesin
Nâilî-i Kadim, Fehîm, Neşâtî, Şeyh Galib gibi
şairler istiareler yardımıyla soyut unsurları somut D) O gül endâm bir al şâle bürünsün yürüsün
unsurlarla beraber işlemeye çalışmış; bu noktada Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün yürüsün
akıl ve hayalin sınırlarını zorlamıştır. Bu durum,
bir yandan soyutlama olarak değerlendirilirken E) Zanbak divanda bile boynun eğer bu yola
bir yandan da şiirin kapalılığını ifade etmiştir. Vacip oldu her kula tesbih okur çiçekler
Alışılmamış bağdaştırma olarak da adlandırılan
bu örnekler, şiir dilinin zenginliklerindendir.
5. Tehzil; ünlü bir şiire aynı ölçü ve uyakta, latife etmek
Şairin muhayyile ve imgelem gücünün bir çeşit
amacıyla yazılır. Fuzûlî ve Orhan Seyfi Orhon’a ait
dışavurumudur.
aşağıda verilen beyitler tehzile güzel bir örnektir.
Parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
I. Saçma ey göz eşkten gönlümdeki odlara su
getirilmelidir?
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çare su
A) Mahallîleşme II. Saçma ey Terkos gölünden tozlanan yollara su
Kim bu denlü tozlanan yollara kılmaz çâre su
B) Türkîibasit
C) Sebkihindi Yukarıda verilen beyitlerle aşağıdaki kavramlardan
hangisi arasında bağlantı kurulabilir?
D) Encümen-i Şuara
A) Tezkire B) Münşeat C) Hamse
E) Hikemî tarz
D) Musammat E) Nazire

184