Page 185 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

3. ÜNİTE: ŞİİR

6. I. Ela gözlerini sevdiğim dilber 8. I. Sîneden derd ile bir âh ideyin kim dönsün
Kuğuya benzettim göller içinde Aksine çarh-ı felek mihr-i dırahşânı bile
İnceciktir belin hilâldir kaşın
II. Gitdün ammâ ki kodun hasret ile cânı bile
Selviye benzettim dallar içinde
İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile
II. Olmuş elifim karine-i dal
III. Hâr-ı firkatle Neşâtî-i hazinun vâ-hayf
Meylim sana olmadığındandır dal
Dâmen-i ülfeti çâk oldı girîbânı bile
Bu dizeler biçim ve içerik bakımından
Bir gazelden alınan ve karışık olarak sıralanan bu
karşılaştırıldığında dizelerin ortak özelliği
beyitlerin doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisidir?
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) I - II - III
A) Divan şiiri geleneğindendir.
B) I - III - II
B) Telmih sanatı yapılmıştır.
C) II - I - III
C) Mazmunlara yer verilmiştir.
D) II - III - I
D) Birbirine naziredir.
E) III - II - I
E) Aynı nazım biçimiyle yazılmıştır.

9. I. Gülmez idi yüzi mahşerde dahî gülmeyesi
Çog iş itdi bize ol sağlık ile olmayası.
7. Arapça, Farsça ve Türkçe olmak üzere üç dilde
II. Çıkarırsın ardı gelmez nizayı,
eser vermiş XVI. yüzyıl divan şairidir. Tahsil hayatı
Kendine gel tahsil eyle rızayı
sırasında muhitin uygun oluşu sayesinde Arapça
ve Farsçayı bu dillerde kusursuz eser yazabilecek Ruhuna verirler türlü ezayı
derecede öğrenmiştir. Bu konuda Türkçe Divan’ının Adaletçe hükmü verecek Allah.
mukaddimesinde ilmî faaliyeti hakkında bilgiler
verirken şunları söylemiştir: “Epey bir zaman DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR Biçim veya içerik özellikleri dikkate alındığında
hayatımı aklî ve naklî ilimleri elde etmeye, bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
ömrümü hikemî ve hendesî bilgiler edinmeye
harcadım. Sonda tefsir ve hadis ilimleriyle meşgul A) Nazım biçimleri aynıdır.
oldum.” Farsça Divan’ının mukaddimesinde de
B) Zengin uyak kullanılmıştır.
yaratılışındaki sanatkârlık kabiliyeti dolayısıyla
gençliğinde kendisini şiire fazlaca kaptırdığını fakat C) Aruz ölçüsü ile yazılmıştır.
ilme karşı duyduğu arzunun kendisini frenlediğini
D) Yergi konusu işlenmiştir.
belirtmiştir. Yaşadıkları dolayısıyla sürekli şikâyet
hâlindedir ancak bu şikâyet tasavvufi olarak E) Muamma örnekleridir.
düşünüldüğünde göründüğü gibi bir şikâyet değildir.
Zira şairin
10. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

Yâ Rab belâ-yı aşk ile kıl âşinâ meni
A) Enderunlu Fâzıl ve Enderunlu Vâsıf,
Bir dem belâ-yı aşkdan etme cüdâ meni enderunda yetişmiş olup şarkı nazım biçiminin
yaygınlaşmasına katkı sağlamıştır.
dizelerinde de olduğu gibi divan şairleri yaşadıkları
acıdan memnundur. B) Keçecizâde İzzet Molla, Gülşen-i Aşk
mesnevisinde Mevleviliğin temelindeki aşk
Bu parçada kendisinden söz edilen şair felsefesini anlatmaya çalışmıştır.
aşağıdakilerden hangisidir?
C) Nev’îzâde Atâî’nin dili oldukça ağır olup Fuzûlî,
Nev’î ve Bâkî’nin etkileri eserlerinde görülür.
A) Bâkî B) Fuzûlî C) Nef’î
D) Koca Râgıb Paşa, görev yaptığı yerlerde âlimler,
D) Zâtî E) Nedîm
mutasavvıflar ve şairlerle dostluk kurmuş bir
bürokrattır.
E) Taşlıcalı Yahyâ, yaşadığı dönemde Kanûnî
Mersiyesi ile ün kazanmış, gazel ve mesnevileriyle
dikkat çekmiştir.

183