Page 188 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

TEST – 7 3. ÜNİTE: ŞİİR

1. Çıktı yaşıl perdeden arz eyledi ruhsâr gül 4. Hâsılım yok ser-i kuyunda belâdan gayrı
Sildi mirat-ı zamîr-i pâkten jengâr gül Garazım yok reh-i aşkında fenâdan gayrı

Cam tut sâkî ki gül-bünler gül ızhâr ettiler Ney-i bezm-i gamem ey âh ne bulsan yele ver
Sen dahi bir gül-bün-i ranâsın et ızhâr gül Oda yanmış kuru cismimde hevâdan gayrı

Geldi ol dem kim ola ızhâr-ı hikmet kılmağa
…
İnşirâh-ı sadr ile sadr-ı saf-ı ezhâr gül
Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge
Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı
Yukarıdaki beyitlerden hareketle kaside nazım
biçimi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Bozma ey mevc gözüm yaşı habâbın ki bu seyl
A) Nesib bölümü redif olarak seçilen sözcüğün Komadı hîç imâret bu binâdan gayrı
anlamıyla ilgili konuda yazılabilir.
B) Beyitler hâlinde yazılan bir divan şiiri nazım Bezm-i aşk içre Fuzûlî nice âh eyleyemem
biçimidir. Ne temettu bulunur neyde sadâdan gayrı
C) Kasideler başlangıç bölümünde anlatılan
Bu şiir ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
konulara ya da redifine göre adlar alabilir.
D) Hecelerin açık ve kapalılığını esas alan aruz A) Teşhis örneklerine yer verildiği
ölçüsüyle yazılır.
B) Nazım biriminin beyit olduğu
E) Matla beyti ve diğer beyitleri kendi arasında
C) Ney ile söyleyici arasında bağlantı kurulduğu
uyaklanır.
D) Hüsnümakta beytinde mahlas kullanıldığı
2. Ahvâl-i cihânı her zaman söyleşelim E) Nazım biçiminin gazel olduğu
Ammâ gam-ı aşkımız nihan söyleşelim
Ey vâkıf-ı râz-ı aşk olan ârif-i cân DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
Ney gibi seninle bî-zeban söyleşelim

Yukarıda verilen dizelerle ilgili aşağıdakilerden 5. ----, bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir.
hangisi söylenemez? Her bent iki bölümdür. Birinci bölüme terkiphane
adı verilir. Her bent, sayısı 5 ile 10 arasında
A) Dört dizelik bağımsız bir nazım biçimidir. değişen beyitlerden oluşur. Bentlerin uyak düzeni
gazele benzer. Kimi zaman bentlerin bütün dizeleri,
B) Birinci, ikinci, dördüncü dizeleri kendi arasında
her bentte ayrı ayrı olmak üzere kendi aralarında
uyaklı iken üçüncü dize serbesttir.
uyaklanır. Bent sayısı 5 ile 10 arasında değişir.
C) Kıta adı verilen bu biçim, Türk edebiyatına İran Bendin son beytine vasıta beyti ya da bendiye
edebiyatından geçmiştir. denir. Bu beyit her bendin sonunda değişir ve
mutlaka kendi dizeleri arasında bentten ayrı olarak
D) Divan edebiyatı geleneğine ait bir üründür.
uyaklanır. ---- de genellikle bu biçimde yazılır.
E) Şair, mahlasını kullanmamıştır.
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere
aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?
3. Perişân-hâlin oldum sormadın hâl-i perişânım
Gamından derde düştüm kılmadın tedbir-i dermânım A) Terciibent - kaside
Ne dersin rüzgârım böyle mi geçsin güzel hânım
B) Terkibibent - methiye
Gözüm cânım efendim sevdiğim devletlü sultânım
C) Terciibent - mersiye
Biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında bu
parçanın aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden D) Terkibibent - mersiye
alınmış olduğu söylenebilir?
E) Terkibibent - münacat

A) Kıta B) Terkibibent C) Murabba
D) Muhammes E) Muaşşer

186