Page 184 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 184
TEST – 5 3. ÜNİTE: ŞİİR
1. Ali Şîr Nevâî; çok büyük bir şair, tezhip ve hat 3.
Esdi nesîm-i nevbahâr açıldı güller subh dem
sanatlarından anlayan, onlarla ilgilenen bir
Açsun bizim de gönlümüz sâkî medet sun câm-ı Cem
sanatkâr, birçok besteleri olan bir musikişinastır.
Ali Şîr Nevâî tarafından kaleme alınan I II Lirik
Mecâlisü’n-Nefâis adlı eser, Türk edebiyatında ilk
şuara tezkiresi olma özelliğine sahiptir. Nevâî ’nin Halk içinde mu’teber bir nesne yok devlet gibi
yetkin bir sanatkâr olmasında kendi yetenekleri Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi
kadar çevresindeki insanların da etkisi tartışılmaz
Gazel Hâkimane III
bir gerçektir. Mecâlisü’n-Nefâis, bir giriş ve “meclis”
adı ile kayıtlı sekiz tabakadan oluşmaktadır.
Çağatay Türkçesi ile yazılan tezkirede şairlerin Tabloda numaralandırılmış yerlere aşağıdakilerden
çoğu şiirlerini Farsça kaleme almış Türk şairlerdir. hangileri sırasıyla getirilmelidir?
Bu bakımdan eser, Fars edebî tarihi açısından
da önemli bir kaynaktır. Nevâî, şairlerin şiirlerini I II III
değerlendirirken “daha güzel, güzel söz, güzel
A) Gazel Hâkimane Pastoral
DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
düşmüş, renkli, beğenilmiş, akıcı şiir”; kişilikleri
de “hoş tabiatlı, güzel sözlü, tekellüfsüz ve derviş B) Kaside Şathiye Didaktik
meşrep” gibi kalıpları sıkça kullanarak anlatmıştır.
C) Kaside Bahariye Didaktik
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
D) Gazel Âşıkane Satirik
yoktur?
E) Kaside Rindane Pastoral
A) Mecâlisü’n-Nefâis adlı eserin Türk
edebiyatındaki önemi nedir?
B) Nevâî, şairlerin şiirlerini tanıtırken ne tür 4. I. Minnet Hudâ’ya iki cihanda kılıp saîd
ifadeler kullanmıştır? Nâm-ı şerîfin eyledi hem gâzi hem şehîd
C) Ali Şîr Nevâî, şiirden başka hangi sanat II. Zihnî dert elinden her zaman ağlar
dallarıyla ilgilenmiştir?
Vardım ki bağ ağlar bağıban ağlar
D) Mecâlisü’n-Nefâis’te şairlerin şiirleri dışında Sümbüller perişan güller kan ağlar
başka özelliklerine yer verilmiş midir? Şeyda bülbül terk edeli bu bağı
E) Ali Şir Nevâî, Mecâlisü’n-Nefâis’i yazarken
Bu dizelerin alındığı şiirlerin türleri aşağıdakilerden
kimlerden yardım almıştır?
hangisidir?
A) Mersiye - ağıt
B) Sagu - mersiye
2. Divan şiirindeki yeri, ele alınış şekli ve şairin
hayal dünyasına katkısı bakımından “mitoloji” C) Ağıt - şarkı
bu şiir geleneğini besleyen önemli bir kaynak
olarak dikkat çekmektedir. Divan şairleri bilhassa D) Sagu - ağıt
İran mitolojisinden etkilenmiş, orijinal ifadeler
E) Yuğ - ağıt
yakalamaya çalışırken eski anlatıların sunduğu
olanaklardan yararlanmıştır. Arap ve Yunan kökenli
tarihî ve mitolojik şahsiyetler, ihtiyaç duyulan hayal
gücünü pekiştirmiş ve ifade imkânı bakımından 5. Derdin nedir gönül sana bir hâlet olmasın
şairlere yeni olanaklar sunmuştur. Sad el-hazer ki sevdiğin ol âfet olmasın
Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatında Bu dizelerin biçim ve içerik özellikleri dikkate
kullanılan tarihî ve mitolojik şahsiyetlerden biri alındığında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
değildir?
A) Nazım birimi beyit, ölçüsü aruzdur.
A) Cemşîd B) Belkıs C) Hüsrev
B) Şair, sen zamiri ile gönlüne seslenmektedir.
D) Anka E) Rüstem
C) Hikemî bir gazelden alınmıştır.
D) Ahenk sağlamak amacıyla ses tekrarlarından
yararlanılmıştır.
E) Mısralar kendi aralarında uyaklanmıştır.
182
