Page 180 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 180
TEST – 3 3. ÜNİTE: ŞİİR
1. Türk-İslam dünyasında önemli bir yeri olan, 3. Hacı Bayrâm-ı Velî, dinî-tasavvufi halk edebiyatının
etkileri bugüne kadar ulaşan mutasavvıf ve seçkin isimlerinden biridir. Onun tasavvuf anlayışında
âlimdir. Horasan’ın Nişabur kentinde doğup temel koşul, gönülde Allah sevgisinden başka bir
yetiştiği bilinmektedir. İyi bir kültür çevresinde sevgiye yer vermemektir. Zira gönül; ilahi nazarın,
yetişmiş, üst düzey bir eğitim almıştır. Horasan’dan Hakk’a duyulan sevginin yeridir. “N’oldu bu gönlüm,
Türkistan’a giderek Ahmed Yesevî’nin manevi n’oldu bu gönlüm / Derd ü gamınla doldu bu
ocağında bulunmuştur. İnsana verdiği önemi ifade gönlüm” dizeleriyle Allah sevgisinden mahrum
eden sevgi, barış ve kardeşlik ile ilgili düşüncelerini olmanın ve kavuşamamanın hüznünü ifade eder.
dile getirmekte; toplumun birlik ve dirlik içinde Çevresine toplanan müritlerini terbiye ederken
yaşaması yönünde düşüncelerini sözlerinde onlarla beraber çalışarak her fırsatta onlara helal rızık
aktarmaktadır. “İncinsen de incitme.” sözü, geniş kazanmanın öneminden bahseder. Tasavvufi terbiye
hoşgörüsünün karşılığı olarak ortaya çıkmıştır. ile zahir ilimlerde bilgi sahibi olmaları için müritlerine
Makâlât, Fatiha Tefsiri gibi eserleri olduğu çeşitli tefsir, fıkıh, hadis, tasavvuf gibi dersler vermiştir. Bir
kaynaklarda nakledilmektedir. taraftan bu faaliyetler ile uğraşırken diğer taraftan
müritlerinin geçimlerini sağlayacak iş kollarının
Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir? oluşmasını sağlamıştır. Kendisine gelenleri meslek ve
DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
meşreplerine göre yönlendirmiş, sanattan anlayana
A) Yunus Emre sanatıyla meşgul olmasını tavsiye etmiş, çiftçilik
yapanlara işlerine devam etmesini söylemiştir.
B) Hacı Bektâş-ı Velî
C) Pir Sultan Abdal Hacı Bayrâm-ı Velî ile ilgili verilen bilgilerden
hangisi çıkarılamaz?
D) Kaygusuz Abdal
A) Tasavvuf eğitiminde temel şart olarak ilahi
E) Mevlânâ
aşkın olması gerektiğine inanmaktadır.
2. Âşıkların dilinde ve telinde gönül sadece cananın B) Müritlerine dünya işleriyle meşgul olsalar da
sevgisinin anlatıldığı bir yer değildir. Gönlü Allah daha çok manevi ilimlerle meşgul olmaları
sevgisi ile dolu olan şairler bu sevgiyi dizelere döker. gerektiğini öğütlemiştir.
C) Öğrencilerini onların kabiliyet ve mesleklerine
Ben gelmedim dava için göre yönlendirmektedir.
Benim işim sevi için
D) Çevresinde toplanan müritlerinin geçimlerini
Dostun evi gönüllerdir
sağlamaları için yardımcı olmaktadır.
Gönüller yapmağa geldim
E) Müritlerine farklı alanlarda dersler vererek
dizeleri ile Allah’a giden yolun gönül olduğunu ifade onlarla beraber çalışmaktadır.
eden, Anadolu’nun kardeşlik, iyilik, eşitlik, barış ve
sevgi şairi olan ----; her şiiri ile bugün dahi insanlar
4. XVI. yüzyıl tekke edebiyatı şairlerinden olup Sivaslı
arasında var olan sorunların çözümüne yönelik
olduğu bilinmektedir.
öğütler vermektedir. Duru bir Türkçe ile şiirlerini
söylemiştir.
Doğdum elinize düştüm
Ak cenneti gördüm geçtim
Bir kez gönül yaptın ise er eteğin tuttun ise
Hünkâr Hacı Bektâş-ı Velî
Bir kez hayır ettin ise birine bin az değil
dizeleri ile çocukluğunda gördüğü rüyayı dile
diyen şair hakikati anlatmak için can, gönül ve aşk
getirmektedir. Hacı Bektâş-ı Velî, adını verip “Adın
arasındaki bağlantıyı Divan ve ---- adlı iki önemli
dört bir yana yayılsın. Sazının üstüne saz, sözünün
eserinde toplamıştır.
üstüne söz gelmesin.” demiştir. Böylece şair birçok
halk şairi gibi “badeli âşık” olmuştur.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla
aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmed Yesevî - Dîvân-ı Hikmet A) Kaygusuz Abdal
B) Niyâzî-i Mısrî - Risâle-i Devriyye B) Niyâzî-i Mısrî
C) Yunus Emre - Risâletü’n Nushiye C) Kayıkçı Kul Mustafa
D) Kaygusuz Abdal - Vücudnâme D) Pir Sultan Abdal
E) Erzurumlu İbrahim Hakkı - Marifetnâme
E) Hacı Bayrâm-ı Velî
178
