Page 106 - Tarih

11. Sınıf Tarih

Bu belirsizlik ortamında Abdülhamid, devlet ileri gelenlerine tahta çıkarıl-
dığı takdirde anayasalı bir meşruti idareye geçeceğini bildirmiştir. Bunun
üzerine Mithat Paşa, II. Abdülhamid ile bir görüşme yapmıştır. Görüşme
sonrasında 31 Ağustos 1876 günü “daimî cinneti” olduğuna dair bir fetva
ile V. Murad tahttan indirilerek yerine II. Abdülhamid padişah olmuştur.

V. Murad’ı yeniden tahta geçirmek isteyen Ali Suavi, 20 Mayıs 1878’de
Rumeli göçmenleriyle Çırağan Sarayı’nı basmıştır. Tarihe Çırağan Vakası
olarak geçen bu olayda Yedisekiz Hasan Paşa, Ali Suavi’yi öldürmüş ve
baskın başarısız olmuştur. BİLİYOR MUSUNUZ?

1909 Darbesi

II. Meşrutiyet’in ilan edilmesi sonrası ülkede umut edilen gelişmelerin yaşanmamasından İttihat ve Terakki
Cemiyeti sorumlu tutulmaya başlanmıştır. II. Meşrutiyet’in ilanından hemen sonra önemli topraklar kay-
bedilmiş ve siyasi kargaşa artarak devam etmiştir. Bu durum, cemiyetin itibar kaybetmeye başlamasına
ve cemiyete karşı bir muhalefet oluşmasına sebep olmuştur. Şubat 1909’dan itibaren İttihat ve Terakki
Cemiyeti ile hükûmet ve muhalefet arasındaki mücadele siyasi durumu daha gergin hâle getirmiştir.

Sadrazam Hilmi Paşa, ilmiye öğrencilerinin askerden muaf olma ayrıcalığını kaldırmış ve ordu içerisindeki
alaylı subaylar tasfiye edilmeye başlanmıştır. Bu gelişme, medrese öğrencileri ve alaylı subaylar arasında
da İttihat ve Terakki Cemiyetine muhalefeti artırmıştır. Nisan 1909’da İttihâd-ı Osmânî Cemiyetinin kuru-
luşu ve muhalif bir gazete olan Serbestî’nin başyazarı Hasan Fehmi’nin suikaste kurban gitmesi; bütün
tepkileri İttihat ve Terakki Cemiyetine yönlendirmiştir. Bunun üzerine 13 Nisan 1909’da alaylı askerler ve
medrese öğrencilerinin birlikte gerçekleştirdiği darbe girişimi sonuçsuz kalmıştır. Bu darbe girişiminde
muhalefetin önde gelen organları; Ahrar Fırkası ve İttihâd-ı Osmânî Cemiyeti etkili olmuştur. Başlangıçta
İttihat ve Terakki Cemiyeti duruma hâkim olamamış, muhalifler de tam başarı sağlayamamıştır. İsyan
bastırıldıktan sonra sorumluluk II. Abdülhamid’e yüklenmiştir.
31 Mart Vakası’nın Başlaması

13 Nisan 1909 tarihinde yaşanan bu olay, Rûmî 31 Mart 1325 tarihine
denk geldiği için 31 Mart Vakası olarak adlandırılmıştır. İstanbul’da bulu-
nan I. Ordu, isyanı bastırmakta başarılı olamamıştır. Bu olayın Selanik’te
duyulması üzerine III. Ordu’dan başkanlığını Mahmud Şevket Paşa’nın,
kurmay başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu adıyla bir
ordu oluşturulmuştur.

İstanbul üzerine yürüyen Hareket Ordusu, İstanbul halkına hi-
taben bir beyanname yayımlamıştır. İsyandan sorumlu tutulan
II. Abdülhamid, 27 Nisan 1909’da tahttan indirilmiş ve yerine kardeşi V.
Mehmed Reşad getirilmiştir. II. Meşrutiyet’in ilanından 31 Mart Vakası’na
kadar iktidara hâkim olan İttihat ve Terakki, bu tarihten itibaren etkinli-
ğini artırmış olsa da 1913’teki Bâbıâli Baskını’na kadar iktidarını dolaylı
olarak devam ettirmiştir.

Osmanlı Devleti’nde yapılan darbelerin Balkanlardaki siyasi CEVAPLAYALIM
gelişmelere etkileri nelerdir?

105