Page 123 - Tarih

Tarih 12. Sınıf

Bu yüzden görüşmelerden bir sonuç elde edilemedi ve mesele Milletler Cemiyetine taşındı. Türkiye,
bölgenin kaderinin bölge halkının oylarıyla (plebisit) belirlenmesi yönünde bir teklif sunmuştu. Fakat
İngiltere, Milletler Cemiyeti içindeki gücünü kullanarak, “Bölge halkının cahil olduğu ve sınır işlerinden
anlamayacağı” şeklinde bir itirazda bulundu. Türkiye Milletler Cemiyetine üye olmadığı için alınan ka-
rarlara etki edemiyordu. Bu yüzden Milletler Cemiyetinde Türkiye’nin öneri ve itirazları dikkate alınmadı.

16 Aralık 1925’te yapılan toplantıda Milletler Cemiyeti, Musul’un Irak’a bırakıldığını ilan etti. Türkiye ka-
rarı tepkiyle karşıladı. İngiltere ile ilişkiler gerildi ve yeni bir savaşın eşiğine gelindi. Savaş hazırlıklarına
başlanacağı sırada iç politikada yaşanan olumsuz gelişmeler Şeyh Sait İsyanı’nın çıkması nedeniyle
Türkiye, Milletler Cemiyetinin kararını kabul etmek zorunda kaldı. Böylece iç politik olayların getirdiği
mecburiyetten dolayı Misak-ı Millî’den taviz verilmiş oldu.

5 Haziran 1926’da Türkiye ve İngiltere,

Ankara Antlaşması’nı imzaladı.
Buna göre:

1. Musul, Kerkük ve Süleymaniye, İngiliz mandası altında
olan Irak’a bırakılacak.

2. Hakkari Türkiye’ye bırakılarak Türkiye-Irak sınırı çizilecek.
3. Irak, Musul’dan elde edeceği petrol gelirlerinden %10’unu
25 yıllığına Türkiye’ye verecekti.

Türkiye 1931’den başlayarak 1950’ye kadar 20 yıl
boyunca Irak petrol aidatından hissesine düşen 3.5
milyon sterlini Irak’tan aldı. 1926’da Musul konusunda
varılan çözümden sonra Türk-İngiliz ilişkileri gelişme-
ye başladı. 1929’da İngiltere’nin Akdeniz Filosu’nun
İstanbul’u ziyareti, ilişkilerde yumuşama sürecini artır-
dı. 1936’da İngiltere Kralı VIII. Edward’ın (Edvırd) Ata-
türk’ü ziyareti, ilişkileri olumlu yönde çeviren büyük bir
gelişme oldu (Görsel 4.1).

Görsel 4.1: Mustafa Kemal Atatürk ile
Atatürk’ten Kral Edward’a: Vatanımın toprağı temizdir! İngiltere Kralı VIII. Edward (Edvırd)
Saatler 12.15’i gösterirken Kral, Tophane rıhtımına ayak basıyordu.
Atatürk, konuğuna Fransızca “Hoş geldiniz Majeste” diyererek seslen-
mişti. Deniz oldukça dalgalıydı ve Kral’ın bindiği motor sürekli sallanı-
yordu. Kral rıhtıma çıkmak istediği bir sırada eli yere değdi ve tozlandı.
O sırada Atatürk de Kral’ı rıhtıma almak üzere elini uzatmış bulunuyor-
du. Bunu gören Kral bir mendille elini silmek istediği bir anda Atatürk:
“Vatanımın toprağı temizdir. O, elinizi kirletmez!” diyerek Kral’ı elinden
tutup rıhtıma çıkarıverdi. Birleşen bu eller, o anda Türk-İngiliz ilişkile-
ri tarihinde yeni bir dönemin başladığını dünyaya duyuruyordu.
(Enver Behnan Şapolyo)
http://www.kanalahaber.com/haber/gundem/ataturkten-kral-edvarda-vatani- BİLİYOR MUSUNUZ?
min-topragi-temiz-14697/

Liderlerin yaptıkları jestlerin ülkelerin dış politikalarına etkilerini tartışınız.

122