Page 128 - Tarih

12. Sınıf Tarih

4. 3. İKİ DÜNYA SAVAŞI ARASINDAKİ DÖNEMDE DÜNYADA
MEYDANA GELEN SİYASİ VE EKONOMİK GELİŞMELER

4. 3. 1. I. Dünya Savaşı’ndan Sonra Kalıcı Barışı Sağlama Çabaları

Amerika Birleşik Devletleri, I. Dünya Savaşı’na Üçlü
İtilaf Grubu’nun yanında girerken ABD Başkanı Wilson
savaş sonrası dünya düzeni ve barışın sürdürülme-
si için kendi adıyla bilinen ilkeleri açıklamıştır. Fakat
savaşın galipleri olarak İngiltere, Fransa ve İtalya bu
ilkelere uymak istemediler. Kendi aralarında yaptıkları
gizli antlaşmalarla bu ilkeleri geçersiz hâle getirdiler.
Bu ülkeler, yenik devletlere imzalatılan barış antlaş-
malarının da kabul edilebilir adil şartlar yerine, kendi
emellerini gerçekleştirmeye yönelik şartları karşı tarafa
itiraz hakkı tanımadan kabul ettirdiler. I. Dünya Sava-
şı’nı sonlandıran antlaşmaların barış dönemini baş-
latması beklenirken süreç bu doğrultuda gelişmemiş,
hatta bir asker ve yazar olan David Fromkin’in (Deyvid
Fromkin) deyimiyle “barışa son veren barış” antlaşma- Görsel 4.4: Milletler Cemiyeti toplantısı
ları imzalanmıştır.

Milletler Cemiyetinin Kurulması (10 Ocak 1920): ABD Başkanı Wilson, dünya barışının ko-
runması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla uluslararası bir teşkilatın kurulmasını istemişti. Pa-
ris Barış Konferansı’nda bu fikir 32 devlet tarafından kabul edilmiş ve teşkilatın kurulma kararı alınmıştı,
ancak ABD bu cemiyet içerisinde yer almadı 10 Ocak 1920’de merkezi Cenevre olan ve asil üyelerini I.
Dünya Savaşı’nın galip devletlerinin oluşturduğu Milletler Cemiyeti kuruldu. Savaşta tarafsız kalmış olan
devletler de asil üyeler arasına dâhil edildi. Kuruluşunda 18 üyeden oluşan cemiyetin üye sayısı daha
sonra 63’e ulaştı (Görsel 4.4).

Kısa süre içinde Cemiyet, galip devletlerin çıkarlarını koruyan bir örgüt hâline dönüştü. İtalya’nın Habe-
şistan’ı işgaline, Almanya’nın Avusturya’yı ilhakına ve II. Dünya Savaşı’nın başlamasına engel olama-
yan Milletler Cemiyeti, uluslararası pek çok sorunun çözümünde başarılı olamadı.
Locarno (Lokarno) Antlaşması (1 Aralık 1925):Fransa, Almanya, İngiltere, İtalya, Polonya,
Çekoslavakya ve Belçika arasında İsviçre’nin Locarno şehrinde imzalanan bu antlaşmayla devletler
birbirlerinin sınırlarını tanımış oluyorlardı.
Almanya’yı tekrar uluslararası iş birliğine dâhil eden Locarno Antlaşması, bu yüzden önemlidir. Bu ant-
laşmaların ardından Almanya, 1926 yılında Milletler Cemiyetine üye olarak kabul edildi.
Briand-Kellog (Bıraynd-Kellog) Paktı (27 Ağustos 1928): Fransa ve ABD dışişleri ba-
kanlarının öncülük etmesi ile başlayan görüşmeler, 27 Ağustos 1928’de dokuz devlet arasında (ABD,
Fransa, İngiltere, Almanya, İtalya, Japonya, Belçika, Polonya ve Çekoslavakya) imzalandı. Pakta daha
sonra Türkiye ve 1929’da Sovyetler Birliği de katıldı.

Briand-Kellog Paktı ile “savunmaya dayanmayan savaş” kanun dışı sayılmış ve anlaşmayı imzalayan
devletler anlaşmazlıkların çözümü için savaş yoluna gitmeyeceklerini, barışçıl yöntemlere başvuracak-
larını taahhüt etmişlerdir. Bu pakt, barış ve silahsızlanma çabalarında önemli bir aşamadır fakat hayata
geçirilememiştir.

127